(0)
Nazwa Suprasl pochodzi od staropolskiego slowa sprzasla oznaczajacego wazny odcinek rzeki "sprzegajacy" lesne strumienie, które pojawilo sie na kartach historii pod koniec XIV w, a pózniej, w wyniku nalecialosci ruskich, jacwieskich i niemieckich przybralo forme Suprasl.
Jak glosi legenda, sprowadzonym do Gródka przez Aleksandra Chodkiewicza mnichom reguly sw. Bazylego nie odpowiadala atmosfera gwarnego dworu magnata. Uzyskali zgode na przeniesienie klasztoru w miejsce spokojne i odludne. Wskazal je zakonnikom splawiony rzeka drewniany krzyz, który zatrzymal sie przy uroczysku zwanym "Suchy Hrud". W 1500 r. rozpoczeto budowe swiatyni i zabudowan klasztornych, których fundatorem byl Aleksander Chodkiewicz. Zamierzal on uczynic z Suprasla glówna siedzibe rodu. Obronna swiatynia Zwiastowania NMP, w architekturze, której splotly sie style gotycki i bizantynski, miala chronic nie tylko skarbiec i doczesne dobra Chodkiewiczów, ale takze pelnic role rodzinnego mauzoleum. Fundacja w Supraslu scisle wiazala sie z ideami Unii Florenckiej i chociaz kleska wojsk sprzymierzonych pod Warna i zdobycie Konstantynopola przez Turków zniweczyly proces pojednania chrzescijan, to w Polsce i na Litwie byl on ciagle zywy. Zawarta w 1596 r. Unia Brzeska jednoczyla na terytorium Rzeczpospolitej Kosciól rzymskokatolicki i prawoslawny, który uznawal wladze zwierzchnia papieza, ale zachowywal wschodnia tradycje w liturgii i kalendarz julianski. Prezna dzialalnosc zreformowanego zakonu Bazylianów z dzialajaca od 1695 r. drukarnia sprawila, ze Suprasl stal sie jednym z glównych osrodków Kosciola unickiego.
Prasa drukarska pojawila sie w Supraslu ok. 1693 r. dzieki staraniom metropolity kijowskiego Cypriana Zochowskiego. Ponad stuletnia dzialalnosc oficyny supraskiej (1695 - 1803) zwiazana byla z monasterem bazylianów p.w. Zwiastowania Matki Bozej, który od 1603 r. przyjal zalozenia Unii Brzeskiej, potwierdzone w r. 1614. Za pierwszy druk supraski uchodzi mszal unicki (litourgion, sluzebnik) tloczony czcionka cyrylicka w Wilnie i uzupelniony w Supraslu, stad na jego karcie tytulowej widnieje adres wydawniczy: Wilno 1692, a w kolofonie: Suprasl 1695. Ten okazaly druk (328 kart in folio) ozdobiono miedziorytowa karta tytulowa oraz wykonanym w tejze technice portretem Karola Stanislawa Radziwilla. Z data 1696 ukazala sie pierwsza w calosci drukowana w Supraslu ksiazka, a mianowicie liczaca 30 kart formatu quarto opowiesc hagiograficzna o zyciu sw. Onufrego. Tlocznia bazylianska byla glównym osrodkiem wydawniczym unickiej metropolii kijowskiej az do lat 70-dziesiatych XVIII w. Obslugiwala takze inne zakony oraz szlachte pogranicza Korony i Wielkiego Ksiestwa Litewskiego. W latach 80-dziesiatych XVIII w. zaslynela takze publikacjami swieckimi, nie zwiazanymi bezposrednio z celami Kosciola, a propagujacymi zdobycze mysli oswieceniowej. Wedlug obecnego stanu badan wydano tu ok. 500 pozycji, z tego ponad 10% w jezyku lacinskim, ponad 66% po polsku, 23% czcionka cyrylicka. Tlocznia supraska dwukrotnie uzyskiwala przywilej królewski: od Augusta II Sasa w 1710 r., aprobowany w Rzymie w 1713 r. oraz w 1790 r. od Stanislawa Augusta. Drukarnia pozostawala pod zwierzchnia opieka kolejnych opatów (archimandrytów), jednak zatrudniala przewaznie swieckich pracowników. Zakonna oficyna stosowala nowoczesne formy reklamy umieszczajac anonse o nowosciach w czasopismach wilenskich i warszawskich oraz wydajac katalogi ksiegarskie. Tloczono takze nielegalne przedruki tzw. wydania korsarskie z falszowanymi oznaczeniami miejsca.
dodane na fotoforum:
