B I A Ł Y S T O K  -pałac Hasbacha

B I A Ł Y S T O K -pałac Hasbacha

Remontowany Pałac Hasbacha - ul. Dojlidy Fabryczne 23 -obecnie siedziba min. Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.Zbudowany ok 1891 r. ,rozbudowany w latach 1905-07 w stylu francuskiego renesansu.
W 1865 r. Ewald Hasbach wydzierżawił od hrabiego Aleksandra Kruzenszterna (jego były pałac znajduje się nieopodal w parku dojlidzkim -obecnie mieści się tam Wyższa Szkoła Administracji Publicznej) małą cześć jego majątku. Przy stawie gdzie kiedyś wznosił się młyn ,wzniósł fabryczkę sukna (dwa lata później zatrudniał 22 robotników a w 1890r. już 90-ciu ).Rok później (1891 r.) Artur syn Ewalda przejął od ojca kierowanie biznesem .Odkupił również od hrabiny Zofii Rudiger córki A. Kruzenszterna -dzierżawioną część majątku.W tym czasie wzniósł budynek mieszkalny ,po przeciwnej stronie szosy do Zabłudowa ,który rozbudował w latach 1905-07. Pałacyk otoczony był niewielkim parkiem krajobrazowym.Wnętrza były utrzymane w stylu eklektycznym (do dziś zachował się oryginalny neorenesansowy kominek oraz piece) W hollu głównym w jego centralnej części znajduje sie płaskorzeźba przedstawiająca alegoryczną scenę zerwania w 1520 r.przez Marcina Lutra więzi z Rzymem.Artur zasiadał we władzach powiatu białostockiego , był członkiem Komitetu Pożyczkowo-Oszczędnościowego Banku Państwowego (siedziba przy u. Warszawskiej).Działał takze,w ewangelickim Towarzystwie Wzajemnej Pomocy. Eugenia jego żona była przewodniczącą ewangelickiego Towarzystwa Opieki nad Biednymi ,działała także w komitecie prowadzącym tania stołówkę przy Towarzystwie Trzeźwości .Waldemar drugi syn Ewalda Hasbacha z żoną Adelą mieszkał przy ul.Prudskiej (obecnie Świętojańska ) w budynku w którym mieści się obecnie Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego.
Największy rozkwit fabryka przeżywa w latach poprzedzających I WŚ ,kiedy zatrudnia ponad 200 robotników ,a oprócz sukna produkuje również trykotaże . Wycofujący się 1915 roku Rosjanie wywożą wszystkie urządzenia w głąb Rosji . Niemcy w pustych halach rozpoczynają produkcję sklejek i fornirów. Od 1919 r. Artur Hasbach po powrocie z Rosji zajmuje się tą branżą .Wraz z właścicielem sąsiedniego majątku i browaru księciem Jerzym Lubomirskim (dawny majątek Kruzenszternów i Rudygierów ) w 1929r. wybudował bocznice kolejową (do linii kolejowej Białystok - Wołkowysk),która obsługiwała .przedsiębiorstwa .Niestety lata kryzysu ekonomicznego doprowadzają przedsiębiorstwo do upadłości i w 1933 r. majątek zostaje zlicytowany .Nabywcą fabryki,16 hektarów ziemi ze stawem ,20 budynków i palacu została Naczelna Dyrekcja Lasów Państwowych .Po utracie majątku Artur Hasbach zamieszkuje pod Białymstokiem .Umiera w 1940r. w Berlinie.
Po wojnie w przejętym przez państwo pałacu załozony został Ośrodek Szkolenia Kadr Politycznych -Szkoła Partyjna Kadr Polskiej Partii Robotniczej (tzw.wieczorowa wyższa szkoła leninizmu i marksizmu he).W 1957 r. rezydencję przeznaczono na mieszkania robotników Państwowej Fabryki Sklejek .Na parterze mieściła się poczta i przedszkole .W konsekwencji czego w 1976 r. w zniszczonym budynku utworzono siedzibę Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

dodane na fotoforum: