Szmulowizna  ciąg dalszy -ul Kawęczyńska

Szmulowizna ciąg dalszy -ul Kawęczyńska

Ulica Kawęczyńska stanowi przedłużenie Ząbkowskiej. Rozpoczyna się od ulicy Korsaka, a kończy na Boruty. Jest to dawna droga prowadząca do Woli Ząbkowskiej zwanej również Ząbkami. W 1889 r. przyłączono Szmulowiznę do Warszawy i umieszczono przy wschodnim krańcu ulicy rogatki, które nie zachowały się do czasów współczesnych.

Do najokazalszych budowli sakralnych na Pradze i w stolicy należy wybudowana w latach 1907 - 1923, trójnawowa Bazylika Najświętszego Serca Jezusowego. Fundatorami świątyni byli Maria i Michał Radziwiłł, znani ze swej charytatywnej działalności. Budowę rozpoczęto w 1907 r. według projektu Łukasza Wolskiego, wzorowanego na, rzymskiej Bazylice św. Pawła za Murami. Pomimo wybuchu I wojny światowej kontynuowano budowę świątyni. Po wojnie w wyniku inflacji, która pochłoneła większość pieniędzy przeznaczonych na budowę, zmodyfikowano projekt według pomysłu Hugo Kudery. W 1923 r. Papież Pius XI konsekrował światynię i nadał jej tytuł Bazyliki Mniejszej. W 1931 r. kościół objeli Salezjanie. Po śmierci Hugo Kudery pracę nad dokończeniem świątyni przejął Andrzej Boni (zaprojektował m.in. kościół przy pl. Szembeka na Grochowie). Jeszcze przd wybuchem II wojny w 1939 r. umieszczono w tympanonie fasady płaskorzeźby przedstawiające adorację Najświętszego Serca Pana Jezusa. Po wojnie ułożono posadzkę zaprojektowaną przez Stanisława Marzyńskiego i ojców Salezjanów. Współautorami fresków w absydzie prezbiterium byli ks. Władysław Kilian i ks. Wiesław Poznański. Wzorowane są na sztuce bizantyjskiej i przedstawiają świętych czczących Serce Pana Jezusa oraz samego Jezusa w mandorli wraz z personifikacją Kościoła i Polski. Z lewej strony znajduje się kaplica Matki Bożej Wspomożycielki Wiernych, której dekorację wykonał Jan Molga. Bazylika pełni różnorakie funkcje; w czasie wojny w jej podziemiach odbywały się tajne lekcje, ukrywano osoby poszukiwane przez władze okupacyjne, tu znajduje się kuchnia Caritasu, w której żywi się dziennie około 1000 osób.

Od końca XIX w. została zabudowana murowanymi domami. Wtedy to powstała wczesnomodernistyczna kamienica spod nr. 47.
1 lutego 1922 oddano do użytku zajezdnię tramwajową na Pradze przy ulicy Kawęczyńskiej Nr.16. Hala zajezdni liczyła 158,3 metra długości i 56 metrów szerokości. Jej boki wieńczyły przybudówki o długości 9.10 metra. Konstrukcję wzniesiono z żelbetu włącznie ze stropem, który zawieszony był 8,8 metra nad podłogą po środku po bokach zaś 5,5 metra. Halę podtrzymywały cztery rzędy słupów. Na 15 torach mieściło się w jej wnętrzu 212 wozów tramwajowych. Zajezdnia była typu przelotowego z kanałami rewizyjnymi biegnącymi pod wszystkimi stanowiskami. Z pętli na Michałowie za Bazyliką jeździł tramwaj lini 25, który zapewniał bezpośrednie połączenie Pragi ze Sródmieściem i Ochotą.
Zabudowania Zajezdni Tramwajowej stanowią okazały objęty obecnie ochroną konserwatorską kompleks budynków.
Ich projektantem był Juliusz Dzierżanowski.
Wybudowanie zajezdni znacznie ozdobiło i ożywiło całą dzielnicę. Na miescu parceli należących do bankrutujących Szwarmacherów, Rabinowiczów i Konów - właścicieli cegielni w Pustelniku, nowi inwestorzy uruchomili warsztaty i sklepy. Ożywienie gospodarcze tej części miasta było tak znaczne, że w latach trzydziestych wypuszczono na giełdę siedmioprocentowe listy zastawne na sfinansowanie budowy domów mieszkalnych dla pracowników przedsiębiorstwa tramwajowego. Zajeły one prawą stronę posesji od nr 10 do 22.
Od 14 września 1944 roku na terenie zajętej przez wojska radzieckiePragi, zaczęło formalnie funkcjonować przedsiębiorstwo komunikacyjne. Jego działalność rozpoczęto od odbudowy przedsiębiorstwa, które zaczęło się w zajezdni przy ulicy Kawęczyńskiej. W tym czasie na lewym brzegu Wisły dogorywało Powstanie Warszawskie. Cała odbudowa odbywała się bez ciężkiego sprzętu, gruz usuwano gołymi rękami, a zwały betonu rozbijano łomami i młotami.
Centrum "komunikacyjne" mieściło się na ul. Targowej. Od końca maja 1945 roku oczyszczano tory tramwajowe tak, że na początku czerwca były już gotowe do ruchu . Oddano w pierwszych dniach czerwca do ruchu podstację trakcyjną "Kawęczyńska" zwaną też "Praga" o mocy 3000 kW. Odremontowano wtedy 22 wagony i rozpoczęto odbudowę instalacji ulicznych. 20 VI 1945 r. uruchomiono pierwszą po wojnie linię nr 1 na trasie Kawęczyńska - Wiatraczna.

Pod nr. 26, tuż przed drugą bramą wjazdową do zajezdni znajduje się jeden z ostatnich "drewniaków". Jest to jednopiętrowy budynek przylepiony do wysokiej na kilka pięter ściany kamienicy. Jego właścicielami byli kolejno: Budni, Rumple, oraz najdłużej Bolesław Borkowski - przedsiębiorca handlujący materiałami opałowymi, który zaczynał jako drobny wozak najmujący się do transportu węgla. Już jako hurtownik przeniósł się na Złotą 76 gdzie mieszkał i posiadał swoje magazyny przy Złotej i Towarowej.

Pod nr. 44 mieściła się "Fabryka Parowa Listew na ramy i do tapet ", której właścicielami byli W. Domański i S. Zabłocki. Była to nowoczesna jedna z większych fabryk tej branży. Fabrykę przejął Kadzidłowski- przyjaciel w interesach B. Borkowskiego.

W latach dwudziestych przy Kawęczyńskiej 12/14 bracia Datyner wybudowali fabrykę, która po przebudowie i nadbudowie w 1933 r. stała się szkołą - tzw. gimnazjum Roesnerowej, lub potocznie "szkołą tramwajarzy"
do góry
Ulice
Białostocka
Brzeska
Floriańska
Jagiellońska
Kawęczyńska
Kłopotowskiego
Okrzei
Sierakowskiego
Al. Solidarnosci
Stalowa
Targowa
Wileńska
Zabkowska

dodane na fotoforum: