PAMIĘCI WACŁAWA NAŁKOWSKIEGO 19.11.1851 - 29.01. 1911

WYBITNY UCZONY, GEOGRAF, SPOŁECZNIK, PUBLICYSTA PEDAGOG. PIERWSZY OPRACOWAŁ GEOGRAFIĘ POSZCZEGÓLNYCH REGIONÓW POLSKI, AUTOR PIERWSZEGO POLSKIEGO PODRĘCZNIKA UNIWERSYTECKIEGO UŻYWANEGO PRZEZ PÓŁ WIEKU. OJCIEC SŁAWNEJ PISARKI ZOFII NAŁKOWSKIEJ, I RZEŹBIARKI HANNY BICKOWEJ.


Wspominamy artystów i bohaterów narodowych, ale uczonych nie wspominamy jakoś nigdy. Uważam, że trzeba to nadrobić, zwłaszcza że są to często bardzo ciekawe postaci. Nie musicie czytać całego poniższego, długiego tekstu, ale ... możecie :)

Wacław Nałkowski należał do ludzi, którzy mają zawsze pod górkę. Ur. 19.11. 1951 r. był jedynakiem w rodzinie szlacheckiej. Niestety, ojciec nie miał głowy do interesów, więc w czasie dorastania Wacława, znikały właśnie ostatnie resztki majątku. Co więcej, między rodzicami, nie układało się. Chłopiec mocno związany z matką, cierpiał razem z nią, nieraz „kładł głowę na jej kolanach i razem płakali”. Szalenie ambitny i bardzo zdolny, gimnazjum ukończył ze złotym medalem, i wyjechał na studia do Krakowa. Jeszcze w tym samym roku, w odstępie dwu miesięcy, stracił oboje rodziców. Od tej chwili mógł liczyć tylko na siebie, żył z dawania korepetycji. Wydawca zamówił u niego podręcznik, ale kiedy zaczął go pisać, zachorował na oczy, i musiał tekst dyktować kolegom. Kiedy rękopis był gotowy, mieszkanie…. zalała mu powódź i zastał swoje dzieło pływające po pokoju. Na koniec wydawca zbankrutował i do wydania nie doszło. W czasie studiów poznał szesnastolatkę Annę Frank, dziewczynę z pięknym warkoczem, i silnym charakterkiem, o którą musiał zabiegać przez bodaj pięć lat. Po ślubie oboje zamieszkali Warszawie i pracowali jako nauczyciele. Na rok wyjechali do Lipska, gdzie Wacław chciał robić doktorat, ale niestety, zwyczajnie i po prostu zabrakło mu pieniędzy. Pozostało wrócić do pracy w Warszawie, i wychowywać „mysięta”, jak pisał o dzieciach. Potrafił pracować bardzo intensywnie, w dzień, wykłady, potem pisanie książek i artykułów, znajdywał jednak i czas na sport, uprawiał gimnastykę i jazdę na … welocypedzie. Z Anną dobrali się znakomicie, bo również i ona pisała geograficzne podręczniki i pomagała mu zbierać materiały. Chyba tylko raz Anna miała okazję do zazdrości – o młodą pisarkę Komornicką, z którą wspólnie pisali jedną z książek. Jednak widząc „nerwowe wypieki Hani”, Wacław zrezygnował z tej znajomości. Romanse go nie interesowały, raczej zależało mu na prawdziwym domu. Na spłaty zbudował skromny drewniany domek, nadający się do mieszkania raczej tylko latem, jednak rodzina uznała Górki za „przystań ostatnią”, i swoje miejsce na ziemi. Domek szybko zapełnił się mapami, globusami, i zwierzakami, wśród których były i koty, i sowa, i oswojony zając. No i interesującymi gośćmi ze świata nauki. „Z ojcem można było mówić na każdy temat”… wspominała Zofia. Nałkowski był społecznikiem – postępowcem, prowadził w gazetach wielkie batalie … o to co dziś nazywamy sprawiedliwością społeczną. Jako nauczyciel, już wtedy był przeciwnikiem wkuwania, i zadawania nauki do domu! Mimo wydania kilkunastu książek i sławy znakomitego publicysty, nie „dorobił się” nigdy, i do końca życia borykał się z różnymi trudnościami. W 1911 r. upadł na ulicy i zmarł po kilku dniach 29.01. nie odzyskawszy przytomności. „Już nic gorszego nie może się stać” – zapisała Zofia w dzienniku.