Zjawisko Brockenu, zwane także widmem Brockenu jest zjawiskiem optycznym, które można zaobserwować podczas wędrówki w wyższych partiach gór lub dojrzeć je z pokładu lecącego samolotu.
Polega na zaobserwowaniu własnego cienia lub cienia samolotu w chmurze znajdującej się poniżej obserwatora. Niekiedy cień może być także otoczony tęczową obwódką, która nazywana jest glorią.
Zjawisko Brockenu po raz pierwszy zostało opisane w 1780 roku przez pastora i naukowca Johanna Esaiasa Silberschlaga. Nazwa wywodzi się od szczytu Brocken w górach Harz, gdzie zjawisko to było obserwowane.