Wróbel zwyczajny, wróbel domowy, wróbel, jagodnik (Passer domesticus) – gatunek małego ptaka osiadłego z rodziny wróbli, zamieszkującego Europę i Azję. Pierwotnie ptak półpustyń i stepów, pochodzi prawdopodobnie z Półwyspu Arabskiego i Azji Mniejszej. Skolonizował ludzkie osiedla wraz z rozwojem rolnictwa, prawdopodobnie przed kilkoma tysiącami lat. Występuje wszędzie tam, gdzie mieszka człowiek. Introdukowany (celowo lub przypadkiem) w Ameryce Północnej, Australii i Nowej Zelandii.

W Polsce obecnie bardzo liczny ptak lęgowy[3], jednak jeszcze w czasach króla Augusta Mocnego wróbla domowego w naszym kraju nie obserwowano[4].

Cechy gatunku
Krępy, o stosunkowo dużej głowie i mocnym dziobie. U samca wierzch ciała brązowy z ciemniejszymi paskami, spód szary. Policzki szare, oddzielone brązową pręgą od szarego wierzchu głowy. Na podgardlu czarny śliniak. Na policzku, w odróżnieniu od mazurka, brak czarnej plamki, a na skrzydle tylko jedna biała pręga. Dziób w okresie lęgowym czarny, a poza nim szary. Nogi brązowe lub różowe. Samice o szarobrązowym upierzeniu, na grzbiecie paskowanym, bez wyraźnych cech charakterystycznych. Nad okiem nie zawsze wyraźna jaśniejsza brew. Nogi różowe, dziób szary. Młode podobne do samic. Występujący na Półwyspie Apenińskim) podgatunek P. domesticus italiae różni się od podgatunku nominatywnego P. domesticus domesticus jednolicie brązowym wierzchem głowy i karkiem oraz białymi policzkami.
Wymiary średnie

* Długość ciała ok. 14-15 cm
* Rozpiętość skrzydeł ok. 21 cm
* Masa ciała ok. 30 g

Biotop
Osiedla ludzkie i ich najbliższe otoczenie.
Gniazdo
W szczelinach budynków, pod dachami, w dziuplach i skrzynkach lęgowych, w gniazdach jaskółek i bocianów. Ma kształt kuli z bocznym wejściem i jest uwite ze źdźbeł trawy, słomy, piór. Taki sposób budowy gniazda (zakrytego od góry dla ochrony przed słońcem) rzadko spotyka się w klimacie umiarkowanym i wskazuje na obce pochodzenie wróbla z klimatu znacznie cieplejszego niż nasz.
Jaja
Od 2 do 4 lęgów w roku. Od kwietnia do sierpnia składa po 5–6 jaj w zniesieniu, o średnich wymiarach 23x15 mm, o tle białym, niebiesko-białym, bladozielonym lub szarym z plamami jasnoszarymi.
Wysiadywanie
Jaja wysiadywane są przez okres 13–14 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta opuszczają gniazdo po ok. 17 dniach.

Średnia długość życia
10 lat.

Pożywienie
Głównie nasiona zbóż, chwastów, drzew i krzewów, a wiosną drobne owady.

dodane na fotoforum:

• Ornitologia