(1)
Polska.pl > Literatura > Pisarze > Katalog > Barok > Wespazjan Kochowski
Skarby Dziedzictwa Narodowego
Miasta w Dokumencie Archiwalnym
Literatura
* Epoki
* Pisarze
* Galerie
Pisarze
Wespazjan Kochowski
1633-1700
Wespazjan Kochowski herbu Nieczuja urodził się w roku 1633 w Gaju koło Waśniowa w ziemi sandomierskiej. Był jednym z najwybitniejszych poetów polskiego baroku, przedstawicielem filozofii i literatury sarmackiej.
Przez całe życie był związany z Małopolską. Jego rodzicami byli Jan (średnio zamożny szlachcic) oraz Zofia z Janowskich. Uczył się w Krakowie w słynnym Kolegium Nowodworskiego. W młodości walczył z Kozakami, Moskalami i Szwedami. Brał udział między innymi w bitwie pod Beresteczkiem. W 1660 r. powrócił do rodzinnego Gaju, a wkrótce potem przeniósł się do wsi Goleniowy koło Szczekocin (ziemia krakowska).
Jego debiut literacki to poemat „Kamień świadectwa wielkiego w Koronie Polskiej senatora niewinności", w którym bronił Jerzego Sebastiana Lubomirskiego. W roku 1668 wydał swój pierwszy tomik zatytułowany „Różaniec Najświętszej Panny Maryi" rozważający poszczególne tajemnice różańcowe.
W tym czasie brał czynny udział w życiu politycznym i zyskał sobie poważanie wśród szlachty. Zauważył go nawet dwór i latach 1671-1673 piastował urząd podżupnika wielickiego, czyli kontrolera największych w kraju kopalni soli.
W 1674 r. opublikował swoje pierwsze wielkie dzieło - „Niepróżnujące próżnowanie". Jest to zbiór kilkuset utworów podzielonych na cztery księgi liryków, jedną księgę epod i dwie księgi epigramatów. Zabłysnął w nim bogactwem tematów, uczuć, środków stylistycznych i form wersyfikacyjnych. Wyrażał troskę o państwo, opiewał jego triumfy, piętnował słabości, zagrzewał rodaków do walki, chwalił życie na wsi i swe rodzinne strony, dziękował za opiekę niebiosom, ale również żartował z różnych codziennych sytuacji.
W 1681 r. oddał do druku dwa nowe poematy religijne - „Chrystus cierpiący", w którym opłakiwał mękę Zbawiciela oraz „Ogród panieński" objaśniający rozmaite tytuły Matki Bożej.
Za czasów Sobieskiego zwrócił się w stronę historii. W 1683 r. wydał pomnikowe „Roczników polskich od śmierci Władysława IV Klimaktery". Są to dzieje Rzeczypospolitej czasów Jana II Kazimierza i Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Kochowski korzystał z opowieści bardzo wielu świadków, a także dokumentów i własnych doświadczeń, zachowując przy tym znaczny obiektywizm i krytycyzm. Praca ta jest do dziś jednym z podstawowych źródeł wiedzy o epoce staropolskiej.
Jako tzw. historyk uprzywilejowany brał udział w odsieczy wiedeńskiej i sporządził z niej sprawozdanie - „Pamiętnik wojny przeciw Turkom" (1684). Następnie spróbował ułożyć na jego podstawie epopeję narodową, lecz udało mu się dokończyć tylko jedną pieśń wydaną jako „Dzieło Boskie albo Pieśni Wiednia wybawionego" (1684).
Ostatnim i najwybitniejszym dziełem Kochowskiego była „Psalmodia polska" (1695). Jest to zbiór psalmów, tekst modlitewny i swoisty testament duchowy ujęty w formie parafrazy Księgi Psalmów. Wyróżnia się ona z jednej strony stylizacją biblijną, a z drugiej zmianą punktu widzenia z Izraelity na Polaka, z żyda na chrześcijanina, z człowieka starożytnego na nowożytnego. Składa się ona z przemieszanych z sobą 14 psalmów prywatnych i 22 publicznych. Ich naczelnymi ideami są:
- pokuta i miłosierdzie Boga,
- powstrzymanie namiętności i ufność w opatrzność (złota mierność),
- szczególna rola Polski w świecie (nowy naród wybrany, przedmurze chrześcijaństwa, Sobieski - obrońca wiary),
- wyższość ustroju Rzeczypospolitej (złota wolność).
Psalmodia - pisana rytmiczną prozą poetycką - uważana jest przez badaczy za arcydzieło polskiego baroku i znakomitą syntezę ówczesnej kultury.
W 1658 r. Kochowski ożenił się z Marianną Misiowską. Syna, któremu nadał imiona Hieronim Franciszek, doczekał się dopiero w roku 1674. Po śmierci Marianny (1677) ożenił się z zamożną wdową, Magdaleną Frezerową. W 1696 zmarła również ona. Wespazjan Kochowski zmarł 6 czerwca 1700 r. w Krakowie. (Na podstawie: Wikipedia)
Ernest Kacperski
Drukuj
Drukuj
Wyślij znajomym
Wyślij znajomym
Linkuj
Linkuj
Dodaj link do ulubionego serwisu
Dodaj link do ulubionego serwisu
Dodaj link do ulubionego serwisu
Dodaj link do ulubionego serwisu
Dodaj link do ulubionego serwisu
szukanie zaawansowane
Wywiad z Izabelą Szolc
* Aktualności
* Nowości wydawnicze
* Recenzje
* Czasopisma
* Nagrody
* Targi i Festiwale
Fryderyk Skarbek
* Lista lektur szkolnych
* Biblioteki
* Muzea
* Katalog książek
* Kontakt z redakcją
* Linki
Partnerzy:
Przystań Literacka Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku
Idea | Współpraca | Listy | Polityka prywatności |
dodane na fotoforum:
