Odkrywamy Świętokrzyskie - Sobótka
Janusz Kędracki

To jedna z najstarszych wsi na ziemi sandomierskiej. Świadczy o tym już nazwa nawiązująca do pochodzących jeszcze z czasów pogańskich obrzędów, które odbywały się w noc świętojańską.


Odkrywamy Świętokrzyskie

Ksiądz Jan Wiśniewski w "Dekanacie opatowskim" (Radom 1907) podaje, że wieś należała do wójtostwa zawichojskiego, które nabył książę Kazimierz Sprawiedliwy. W połowie XIII wieku książę Bolesław Wstydliwy nadał ją, wraz z 24 innymi wsiami, klaryskom, dla których ufundował klasztor w Zawichoście. W czasach Jana Długosza Sobótka była własnością królewską, posiadała drewniany kościół pw. św. Małgorzaty. Pustoszoną podczas wojen świątynię odbudował w 1613 roku za zgodą króla Zygmunta III Wazy dzierżawca wsi Mikołaj Ożarowski.

Murowany kościół w 1795 roku wystawił proboszcz Mikołaj Zawiski, mocno zniszczony w czasie ostatniej wojny został odbudowany w latach 1946-50. W jego głównym ołtarzu znajduje się odnowiony kilka miesięcy temu obraz Matki Boskiej Zwycięskiej, pochodzący prawdopodobnie z XVIII wieku. Jak czytamy u Wiśniewskiego, ksiądz Jacek Haraziński, który był proboszczem w Sobótce w latach 1871-76, otrzymał go od pewnej osoby w Sandomierzu. Twierdziła ona, że pochodzi od Ormian, którzy przybyli do Galicji ze Wschodu. Jest kopią słynnej Madonny Nikopea z bazyliki św. Marka w Wenecji z X w.
Łaciński napis w dolnej części obrazu w Sobótce informuje, że wizerunek namalowany przez samego św. Łukasza zapewniał zwycięstwa wschodnim cesarzom, a do Wenecji trafił z Konstantynopola. Odnosi się to do oryginału. Matka Boska z Dzieciątkiem błogosławiącym światu w Sobótce też otaczana jest wielką czcią i odegrała szczególną rolę w życiu parafii. Zwłaszcza w 1944 roku, kiedy to wieś znalazła się na linii frontu radziecko-niemieckiego, a mieszkańcy w kościele szukali ratunku. Pamiątką po tych krwawych walkach są wmurowane w zewnętrzną ścianę kościoła elementy pocisków.

We wnętrzu świątyni warto jeszcze zwrócić uwagę na boczne ołtarze - w lewym umieszczony jest obraz św. Anny, w prawym św. Antoniego z Dzieciątkiem. Nad chrzcielnicą umieszczona jest rzeźba przedstawiająca chrzest Jezusa przez św. Jana, nad nimi widnieje Duch Święty, a w górze Bóg Ojciec.

W Sobótce zachowały się także zabytkowe figury. Na jednej, z datą 1842, stojącej przy bocznej drodze niedaleko kościoła, umieszczona jest mocno już zniszczona rzeźba Piety. W północnej części wsi nad strumieniem znajduje się figura św. Jana Nepomucena z 1761 roku.

Przy głównej drodze przez wieś zwraca uwagę pomnik poświęcony partyzantom Batalionów Chłopskich z bagnetami na karabinach, niezbyt udolnie wykonanymi. W czasie okupacji Sobótka zapisała się też w historii Armii Krajowej. Józef Myjak w monografii krajoznawczej gminy Ożarów "W Krainie lessu i białych skał" (Sandomierz 2005) pisze, że właściciel tutejszego majątku Karol Wickenhagen prowadził tu na polecenie KG AK konspiracyjną podchorążówkę. Pod pretekstem ochrony dworu przed bandytami kupił od Niemców broń, która była wykorzystywana do szkolenia.

janusz.kedracki@kielce.agora.pl

dodane na fotoforum:

• Świętokrzyskie
• Kościoły
• Polskie kościoły
• Kościoły Polskie
• Polskie krajobrazy
• Województwo świętokr