[18952397]

Budynek starej kuźni w Bodzechowie, przy trasie Ostrowiec Św. - Ćmielów.

Kuźnia

Od najdawniejszych czasów przy ważnych drogach ulokowane były jatki i kuźnie. Znajdowały się zwykle poza grodem lub osadą ze względu na zagrożenie pożarowe. Były to oprócz zakładów rzemieślniczych również punkty informacyjne i orientacyjne. Kowalstwo cieszyło się dużym poważaniem społecznym, ale rozkwit tego rzemiosła nastąpił dopiero na przełomie XVIII/XIX wieku, ponieważ wtedy na ziemiach polskich wydobywano rudę żelaza na większą skalę i surowiec kowalski był tańszy. Na naszym terenie kuźnie budowano zwykle z cegły, bardzo rzadko z drewna. Ich wyposażenie było ubogie i proste, oprócz paleniska z miechem znaleźć tam można było młoty kowalskie, kowadła, przebijaki, przecinaki, kleszcze i oczywiście obręcze na koła i końskie podkowy dla podróżnych. Rozwój gospodarczy ziem polskich w XVIII wieku, zwłaszcza zmiany sposobu uprawy ziemi poszerzyły zakres kowalskiej produkcji. Kowal stał się potrzebny nie tylko podróżnym, ale dworom i chłopstwu. Kowal produkował żelazne ostrza broni, podkowy, siekiery, toporki i lwaty do okien, kolce do bron, kosy, kaganki, świeczniki, lemiesze, okucia do skrzyń, stolarki meblowej i domowej, kłódki, nożyce, patelnie itp. Dobry kowal potrafił na swoich wyrobach wykonywać ornamenty, które z czasem stawały się znakiem firmowym kuźni. Ranga zawodu kowala wzrosła w XIX wieku, ze względu na kontakt z ludźmi uchodził za człowieka obytego ze światem, zwykle umiał czytać i pisać, miał kontakty z ludźmi z różnych stron świata. Dlatego też, w XIX wieku kowale często byli łącznikami powstańców i emisariuszy, znali różne tajemnice podróżnych, co pozwalało im na wykorzystywanie często tej wiedzy na własny użytek. Z końcem XIX wieku we wsiach było po kilka kuźni, które specjalizowały się na ogół w produkcji, był to najlepszy czas dla kowalstwa. Okres międzywojenny ze względu na dużą i tanią produkcje fabryczną położył kres kowalstwu. Zniszczenia II Wojny Światowej, za przyzwolenie władz komunistycznych, były powodem odrodzenia się tego zawodu. Przemysł ciężki produkował dla wojska, na potrzeby innych gałęzi gospodarki, ale do około 1960 roku w Polsce żaden zakład państwowy nie produkował na potrzeby rolnictwa. Patrzono przez palce na tę działalność, a po 1970 roku kowalstwo przestało być opłacalne. Kosa państwowa zaczęła być znacznie tańsza od kowalskiej, pojawiły się kosiarki, kombajny itp. Z końcem XX wieku pojawiła się moda na wyrafinowane kowalstwo artystyczne- ogrodzenia, balustrady, sprzęty ogrodowe itp. nie zawsze jednak wykonywane są w sposób tradycyjny. Stare kuźnie to nasza przeszłość, historia, nostalgia za tym co nie wróci, za lepszymi czasami naszej wyobraźni.

dodane na fotoforum: