Sandomierz: kościół św. Pawła

Powstał na przełomie XV i XVII w. Ma bogatą dekorację sztukatorską i barokowe wyposażenie.

Kościół ufundowany został w 1226 roku przez biskupa Iwona Odrowąża.

Pierwotnie była to drewniana świątynia, na miejscu której w wieku XV wzniesiono obecną gotycką budowlę. Jednonawowa, z trójbocznie zamkniętym prezbiterium budowla gotycka, została przebudowana w XVII wieku i XVIII wieku.

Z barokową przebudową wiąże się sztukatorska dekoracja sklepień i snycerskie wyposażenie wnętrza - ołtarze, chór organowy, stalle w prezbiterium i ambona, polichromowane i złocone.

Z początku XV w. zachowała się fragmentarycznie na ścianach prezbiterium polichromia gotycka w postaci inskrypcji mówiącej o poświęceniu przez biskupa Zbigniewa Oleśnickiego nowowzniesionego kościoła. Polichromia ta po odsłonięciu została zabezpieczona i pozostaje

niedostępna za stallami. Jej fotokopia wisi na ścianie bliżej chóru muzycznego.

Kolejnym śladem pierwotnego wystroju malarskiego kościoła są fragmenty renesansowej polichromii powstałej w pierwszej połowie XVII w. lub jeszcze w końcu XVI w. Zachowana polichromia w prezbiterium przedstawiająca na ścianie północnej Chrystusa Króla w otoczeniu chórów anielskich, oraz na pozostałych ścianach aniołów z narzędziami męki św. Pawła pochodzi z początku XVIII w.

W wystroju prezbiterium pojawiły się wtedy także nastawy przyołtarzowe z malowanymi scenami z życia św. Pawła.

Ołtarz główny wczesnobarokowy, z ornamentyką późnorenesansową ma najbliższe analogie w Krakowie w kościele Bożego Ciała oo. augustianów. Obraz główny przedstawia Nawrócenie św. Pawła, po bokach we wnękach znajdują się figury św. Piotra i św. Pawła. Wyżej, obraz przedstawiający ścięcie św. Pawła, po bokach figury św. panien Barbary i Małgorzaty z Antiochii. Zwieńczenie wypełnia obraz przedstawiający popiersie św. Pawła, nad nim na szczycie stoi figura Chrystusa Króla.

Warto zobaczyć także:
ołtarze boczne Matki Bożej, św. Józefa i św. Barbary
pochodzące z 1. poł. XVII w.: ambonę, chór i ławki (1. poł. XVII w.)
konfesjonały (XVIII w.)
belkę tęczową (1712 r.) - pięknie profilowaną i dekorowaną bogatą snycerką oraz rzeźbami Ukrzyżowanego, Matki Bożej i św. Jana. Na belce ciekawe i bardzo rzadkie przedstawienie Chrystusa rozpiętego na krzyżu umieszczonym na palmie (Drzewo Życia)

Kościół otoczony jest starym murem, przy którym znajduje się barokowa dzwonnica i bramka z piękną kutą kratą z końca XVII wieku. Wraz z plebanią w typie drewnianego dworku tworzą one bardzo malowniczy zespół.

W czasie walk o Sandomierz w czerwcu 1809 r przy kościele zlokalizowana była jedna

z dwunastu baterii dział broniących dostępu do Sandomierza, a na okolicznych polach

rozegrała się znana z Popiołów Stefana Żeromskiego bitwa na bagnety. Na pamiątkę

tych walk podczas restauracji kościoła w jego ściany wmurowano kule armatnie.

Kościół św. Pawła często określany był jako położony za miastem, choć gdy Iwo

Odrowąż przeprowadzał erekcję parafii, kościół znalazł się pośród wcale ludnej osady.

Później miasto "oddaliło" się od kościoła.

dodane na fotoforum:

• Sandomierz
• Kościoły
• Świętokrzyskie
• Polskie kościoły
• Kościoły Polskie
• wojświętokrzyskie