Kraków

Sala w Dworku Białoprądnickim.
Dworek Białoprądnicki
wzniesiono na miejscu wcześniejszego zespołu pałacowego. W latach 1545 – 1550 na Prądniku swoją rezydencję w stylu willi włoskiej wybudował Wielki Kanclerz Koronny, biskup krakowski Samuel Maciejowski. Miejsce od samego początku przyciągało wybitne osobistości, m.in. Łukasza Górnickiego, Mikołaja Reja, Stanisława Orzechowskiego i Jana Kochanowskiego.

W II poł. XVI wieku obiekt doczekał się niewielkiego systemu obronnego w postaci murów kurtynowych z półbasztami, co jednak nie ochroniło go przed licznymi zniszczeniami. Zrujnowany po potopie szwedzkim pałac, odbudowano według projektu Jakuba Fontany, znacznie zmieniając jego formę. Podczas Konfederacji Barskiej uległ ponownej dewastacji, został włączony do skarbu koronnego i wydzierżawiony. Do rąk Kapituły Krakowskiej powrócił w 1793 roku, jednak nie na długo.

W czasie Insurekcji Kościuszkowskiej na obszarze Prądnika gromadziły się oddziały powstańcze. Tradycja ustna głosi, że wraz ze swym sztabem zatrzymał się tu sam Tadeusz Kościuszko, a jego ulubionym miejscem odpoczynku był cień jawora, rosnącego w dworskim parku, który później nazywano drzewem Kościuszki. Współcześnie o obecności Naczelnika w dworskiej austerii przypomina nazwa tego obiektu – Zajazd Kościuszkowski.

Dworek Białoprądnicki ok. 1975W 1796 roku władze austriackie skonfiskowały majątek. Od tego momentu obiekt przechodził ciągłe przebudowy i zmiany właścicieli. Pałac, budynki i urządzenia w jego otoczeniu ulegały systematycznemu niszczeniu. Ostatecznie teren rozparcelowano i wydzierżawiono.

Zrujnowane zabudowania w latach 50. XX wieku przejęły władze miejskie, remontując i przeznaczając je na cele kulturalne. W 1975 roku zaczął funkcjonować w nich dzielnicowy dom kultury. Zajazd Kościuszkowski na odbudowę musiał czekać znacznie dłużej, bo aż do 2007 roku.

Dziś gospodarzem zabudowań podworskich oraz Zajazdu Kościuszkowskiego jest Centrum Kultury „Dworek Białoprądnicki”.
Swoją siedzibę ma tutaj również Rada Dzielnicy IV.