W europejskich baśniach stosunkowo często w łabędzia zostają przemienieni ludzie na skutek złych czarów. Spotkało to Gotfryda, bohatera opery Lohengrin, Odettę i jej towarzyszy z baletu Jezioro łabędzie czy bohaterów baśni Andersena Dzikie łabędzie.
Łabędź jest głównym bohaterem baśni Brzydkie kaczątko.