(22)
Król Aleksander Jagiellończyk nadał sześć służb ciągłych, tj. pańszczyźnianych, na które składało się dwanaście rodzin chłopskich, Józefowi Sołtanowi, władyce smoleńskiemu, za wierność okazaną w czasie najazdu moskiewskiego, chcąc wynagrodzić mu szkody wtedy poniesione. Metropolita Sołtan postawił tam dwór władyczyj, po czym nadanie w całości odstąpił w 1506 roku monasterowi supraskiemu.
W jego granicach powstało z czasem sześć wsi: Topilec, Baciuty, Zawady, Zaczerlany, Kościuki i Gajewniki.
Jak w każdej należącej do monasteru wsi stanęła tu najpierw drewniana kaplica, potem cerkiew. Gdy na tym terenie unici powracali do prawosławia, znajdowała się już w opłakanym stanie. W 1872 roku wzniesiono więc nową świątynię - murowaną.
Przed wyruszeniem w 1915 r. na bieżeństwo proboszcz i starosta ukryli dzwony i utensylia/naczynia liturgiczne/
Żaden z nich nie powrócił już do Topilca, a cerkiewnych skarbów do dziś nie odnaleziono. W 1918 roku parafia Topilec została zamknięta. Reaktywowano ją w 1940 roku.
Przez kilkadziesiąt lat parafian nie stać było na dzwony, a i ich liczba stale się kurczyła. Dopiero niedawno postanowili zerwać z tymczasowością /do tej pory do dzwonienia wykorzystywano ciężkie szyny kolejowe/.
Trzy nowe dzwony, o wadze 240, 143 i 52 kilogramy, wykonane w Węgrowie, już zawisły.
A wraz z nimi ikona Matki Bożej, którą ponad dziesięć lat temu znaleziono pod posadzką cerkwi. Była bardzo stara i bardzo zniszczona. Zdecydowano już, że należy ją spalić, gdy wprawne oko oceniło, że napisana temperą na płótnie a potem naklejona na połamaną już deskę ikona może być kopią Supraskiej Hodegetrii, kto wie, czy nawet nie z XVI wieku. W budżecie generalnego konserwatora zabytków znaleziono pieniądze na renowację i na dwa lata ikona zniknęła w pracowni Krzysztofa Staweckiego: -
….Z mojego punktu widzenie była to fascynująca praca. Wymagała studiów porównawczych, wielu analiz. Zachowały się tylko drobne fragmenty - oko Chrystusa, połowa twarzy Matki Bożej, okruchy farby w w kilku miejscach. Zacząć musieliśmy od oczyszczenia płótna, milimetr po milimetrze, dezynfekcji i impregnacji. A potem zaczęła się precyzyjna nie tyle konserwacja, ile rekonstrukcja. Podstawą jej były śladowe resztki pigmentów.
Czy to jest kopia Supraskiej Ikony Matki Bożej? Analogie z oryginałem są czytelne. Z pewnością to ten sam typ ikony. Nie pochodzi z XVI, raczej z XVIII wieku, może z końca XVII. ….
Dla wiernych metryka ikony, poziom jej wykonania, nie są najważniejsze. Jeden z topilskich skarbów powrócił na swoje miejsce. Może odnajdą się i inne.
Przed świątynią znajduje się zabytkowa kapliczka słupowa, a na cmentarzu zabytkowa cerkiew cmentarna.
https://www.garnek.pl/vinga
razdwa3 2012-05-02
Fantastyczne, jak zawsze! :)
henry 2012-05-03
ciekawe miejsce....a ja tam nie dotarłam....
Trudno zobaczyc wszystko w pare dni - Podlasie jest cudowne!
scorpio9 2012-05-03
Kolejna perełka i wspaniały opis,zawsze czytam z przyjemnością....
Pozdrawiam serdecznie...:)
energy1 2013-11-13
...jak niewiele było trzeba, żeby ikona zniknęła na zawsze...traf czy ingerencja siły wyższej?
ala11 2016-04-08
Raczej: " Gdzie diabeł nie może tam babę pośle". Tak było i w tym przypadku. Najważniejsze, że jest i udało się ocalić Topilecką Ikonę Matki Boskiej przed zniszczeniem. W 1990 roku zniszczeniu uległo tylko obrzeże ikony, a twarz MB i Dzieciątka była widoczna. Jedynie kolory były wyblakłe. Wówczas nie było funduszy na jej renowację. Decyzja o renowacji zapadła 25 września 2000 roku w godzinach popołudniowych. Był piękny, słoneczny, jesienny dzień. Prawdziwa Złota Polska jesień i przecudowny dar od Boga. I tak 23 maja 2003 roku nastąpiło uroczyste poświęcenie dzwonów i Ikony Topileckiej Matki Boskiej, jednej z najstarszych kopii Supraskiej BM. Pozdrawiam piękny i spokojny Topilec i wszystkich Parafian.
