Bydgoska Fontanna POTOP

Dzieje bydgoskiej fontanny "Potop"

Fontanna "Potop" była bezprecedensowym dziełem rzeźbiarskim. To efekt konkursu ogłoszonego w 1897 roku przez Krajową Komisję Sztuki Królestwa Prus na wodotrysk - rzeźbę w Bydgoszczy. Konkurs wygrał berliński artysta - rzeźbiarz Ferdinand Lepcke (1866-1909).
Prace nad fontanną trwały niemal 6 lat, odsłonięcie jej nastąpiło 23 lipca 1904 r. o godz. 11.00 na dzisiejszym Placu Wolności a ówczesnym Weltzienplatz. Koszt całego przedsięwzięcia wyniósł około 100 000 marek.
Fontanna "Potop" przedstawiała sceny z biblijnego potopu - grupę ludzi i zwierząt ratujących się przed wznoszącą się wodą. Było to wyobrażenie bardzo ekspresyjne: padają ulewne deszcze (imitowane przez strumienie wodotrysku), wody wznoszą się, ludzie i zwierzęta toną w wodnej kipieli. Na szczytach trzech wzgórz gromadzi się garstka istot, w śmiertelnej trwodze, resztkami sił szuka ratunku.
W centrum, na szczycie dużej skały, stoi młody muskularny mężczyzna, który podtrzymując lewym ramieniem omdlewającą kobietę, drugą ręką usiłuje wciągnąć na skałę starca. U stóp skały z przodu leży omdlała matka, która zdołała jednak uratować swoje dziecko, bezradnie teraz rozglądające się po wodnej pustyni. Obok na skałę wdrapuje się lew, nie czyniący jednak szkody ludziom, co jest swoistym, jakże przekornym nawiązaniem do biblijnego raju. Po bokach dużej skały znajdują się dwie mniejsze skały. Na skałę po lewej stronie wdrapała się niedźwiedzicę, która ratując swoje młode unosi je w pysku nad wodą. Na skale po prawej stronie ma miejsce dramatyczna, wzięta jednak już z mitologii greckiej (przypomina grupę Laookona) scena walki człowieka z oplatającym go ogromnym wężem, który właśnie zwinął się w kłąb walczącego człowieka. Rysy postaci robią wspaniałe wrażenie.
Kompozycja rzeźbiarska miała 6 metrów wysokości i wykonana została z brązu (93% miedzi, 7% cyny). Ściany basenu zbudowano z czerwonego piaskowca, stopnie z szarego granitu (śląskiego), a otaczający chodnik ułożono w mozaikę przedstawiającą fale. Basen ten pozostał, a fontannę stanowią dzisiaj cztery kamienne ryby autorstwa Józefa Makowskiego.
Autor fontanny - Ferdinand Lepcke wykonał również dla Bydgoszczy statuę "Łuczniczki", która stanęła na Placu Teatralnym w 1910 roku i dziś jest najpopularniejszym symbolem grodu nad Brdą i Wisłą.
Bydgoska fontanna "Potop" miała dwie kopie, pierwszą w skali 1:1 odsłonięto 15 listopada 1906r. w rodzinnym mieście rzeźbiarza w Coburgu (Bawaria), jednak bez dwóch bocznych rzeźb, a drugą w skali 1:4 odsłonięto w 1908 r. w Eisleben (Sachsen - Anchalt). Niestety rzeźby z Eisleben w grudniu 1942 roku a z Bydgoszczy w styczniu 1943 roku zostały przetopione na cele wojenne. Pozostała jedynie niepełna rzeźba w Coburgu, w oparciu o którą Stowarzyszenie Odbudowy Bydgoskiej Fontanny "Potop" zamierza zrekonstruować to niezwykle interesujące dzieło artystyczne. Przez cały okres istnienia, a więc prawie 39 lat, cieszyło się ono niesłabnącym zainteresowaniem i było jedną z nielicznych atrakcji turystycznych Bydgoszczy. Do dobrego tonu należało fotografowanie się na tle "Potopu".
Obecnie jest szansa, że dzięki ofiarności bydgoszczan ta niezwykła atrakcja powróci na swoje miejsce.