Pionier kinematografii

Na cmentarzu ewangelickim w Pabianicach zauważyć można skromny nagrobek z oryginalnym nazwiskiem: Eduard Julius Vortheil. Był on z pochodzenia Holendrem ale urodzonym w Prusach Wschodnich. Będąc w Paryżu gdzie założył teatrzyk variete, zakupił od braci Lumiere kinematograf i udał się do Petersburga, by sfilmować koronację cara Mikołaja II. Dzięki temu uzyskał licencję na uruchomienie pierwszego w Rosji kinoteatru. Około 1906 r. Vortheil przybył do Łodzi i do spółki z Teodorem Jounod\\\\\\\'em utworzyli na rogu Cegielnianej 34 i Piotrkowskiej (obecnie Jaracza 2 - plac przed Magdą) kinoteatr Urania. Następnie wraz z Pabianiczaninem Rudolfem Maśnickim założył teatr Luna (uruchomiony na przełomie 1912/13). Gościły tu na scenie takie sławy jak m.in. Stefan Jaracz i Mieczysława Ćwiklińska.
Po II W.Ś. kino Luna zostało znacjonalizowane i zmieniło nazwę na Mazur.
Oto jaki zabytek niszczeje przy ul. Św. Jana - https://www.garnek.pl/wojci52/26734371/dzis-byle-kino-mazur-wyglada-tak