_Różanka Paczółtowicka-


Jaskinia Nietoperzowa (Jerzmanowicka, Księża, Biała) – jaskinia w Dolinie Będkowskiej na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Znajduje się na terenie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie.

Nazwa jaskini pochodzi od znalezionych w niej bogatych szczątków kopalnych i współcześnie żyjących gatunków nietoperzy. Jaskinia Nietoperzowa usytuowana w grupie skał górnej części Doliny Będkowskiej, położona 438 m nad poziomem morza, o długości 326 m, jest jedną z największych jaskiń Jury Krakowsko-Częstochowskiej.

Na uwagę zasługuje wodospad naciekowy w początkowej części jaskini, oraz liczne kotły wirowe na stropie w głębszych jej częściach. Pisana historia jaskini sięga pierwszej połowy XIX wieku. Już w 1841 roku A. Grabowski po jej zwiedzaniu wspominał o wcześniejszym wybieraniu namuliska używanego jako nawóz. Przemysłową eksploatację prowadził z ramienia Górnośląskiego Urzędu Górniczego O. Grube w latach 1872–1879, co w znacznym stopniu zniszczyło pierwotne osady jaskini. Przypadkiem natrafił on na 4000 kłów niedźwiedzi jaskiniowych.

Pierwsze poszukiwania przeprowadził w roku 1871 hrabia Jan Zawisza, właściciel Doliny Ojcowskiej, znajdując liczne zabytki archeologiczne i kości zwierzęce. W czasie gospodarczej eksploatacji namuliska nadzór archeologiczny sprawował F. Romer, który zebrane zabytki przekazał do muzeum wrocławskiego. W roku 1918, gdy pierwszym prywatnym właścicielem był Antoni Ferdek, przewodnik po Ojcowie, badania w pobliżu wejścia jaskini przeprowadził Leon Kozłowski.

Systematyczne i metodyczne badania archeologiczne zostały podjęte po II wojnie światowej i przeprowadzone przez Waldemara Chmielewskiego w latach 1956–1963. Z punktu widzenia archeologicznego Jaskinia Nietoperzowa znana jest przede wszystkim jako stanowisko górnopaleolityczne datowane na 38 000 lat temu, będące obozowiskiem łowców niedźwiedzia jaskiniowego. Łowcy jerzmanowiccy, będący już ludźmi współczesnymi, pozostawili krzemienne groty.

Jaskinia dwa razy stanowiła scenografię filmów fabularnych. Po raz pierwszy w 1995 r. kręcono Legendę o św. Mikołaju. 5 listopada 1997 roku Jerzy Hoffman nakręcił w jaskini scenę do filmu Ogniem i mieczem