Pałac w Siarach...

Zespół pałacowo-parkowy historią sięga XIV wieku, w swym najwspanialszym kształcie powstał w latach trzydziestych naszego stulecia, czyli dopiero wtedy, gdy jego właścicielem został Władysław Długosz. Do dzisiaj zadziwiają Siary swoją logicznością, jednolitością i umiejętnością wykorzystania walorów miejsca. Długo niedostrzegane, dopiero w 1976 roku zostały wpisane do rejestru zabytków.

Siary są niewielką wsią leżącą pośród wzniesień Beskidu Niskiego niespełna pięć kilometrów na południe od Gorlic.
Ze względu na brak dokumentów archiwalnych utrudnione jest szczegółowe ustalenie rozwoju założenia dworskiego w Siarach. Brak danych archiwalnych rekompensują zachowane fotografie pokazujące takie założenie, jakie miało ono w okresie swej największej świetności tj. w latach trzydziestych naszego stulecia, a wśród nich cała seria zdjęć lotniczych będąca dziś bezcennym źródłem wiadomości.
Analizując archiwalną mapę tych okolic, można wnioskować, że w 1850 roku w Galicji istniały w Siarach dwa dwory: stary i nowy Jednym z kolejnych właścicieli posiadłości był Władysław Dembowski profesor szkolny w Gorlicach, który wzbogacił się podczas poszukiwań i wydobycia ropy naftowej. On to zmodernizował istniejący wcześniej dwór i dobudował do niego skrzydło murowane. Około roku 1898 wskutek niepowodzeń finansowych, Dembowski popadł w ogromne zadłużenie i majątek został wystawiony na licytacją. Władysław Długosz odkupił posiadłości teścia, a następnie stał się właściwym twórcą założenia w jego obecnym kształcie. Pałac zyskał wtedy charakter reprezentacyjny, a funkcje gospodarcze majątku zeszły na dalszy plan..

Projektując nowe założenie, zachowano podstawowe elementy dawnego układu, wykorzystując główną oś kompozycyjną wschód-zachód. Pałac zlokalizowano na miejscu dworu, włączając weń nowe skrzydło dobudowane przez Dembowskiego. Architektura tego neobarokowego pałacu, to swobodne asymetryczne zestawienie prostych zgeometryzowanych form i spiętrzenie nad nimi bogato zróżnicowanych brył dachów, co stwarza swoiste piękno, podkreślane przez jasne płaszczyzny ścian z dużymi oknami o fantazyjnych liniach. Pałac jest zbudowany z cegły i kamienia, a w elewacji o kolorze bladoróżowym umieszczono balkony na kamiennych słupach o secesyjnych motywach. Balustrady i gzymsy ozdobiono dekoracyjnymi wazami z piaskowca. Wewnątrz w głównym korpusie zaprojektowano półkolisty holl o wysokości dwóch kondygnacji z antresolą o ozdobnej drewnianej balustradzie.
Od strony wschodniej pałacu na krawędzi wysokiego urwiska wzmocnionego potężnym murem oporowym usytuowano początkowo jedno-, a ostatecznie trzypoziomowy taras. Znajduje się tu wspaniały punkt widokowy na dolinę rzeki Sękówki, pola uprawne, pagórkowaty krajobraz na horyzoncie, kościół parafialny oraz cmentarz, a także na doskonale dostrzeganą kaplicę grobową Długoszów, stylem przypominająca świątynie greckie...

Teren parku obejmuje fragment wzgórza opadającego w kierunku wschodnim. Poprzecinany jest wąwozami i zakończony wyrazistą krawędzią erozyjną o wysokości 18 metrów. Na tym wzniosłym cyplu usytuowany jest opisany powyżej obiekt pałacowy. Sam park składa się z czterech głównych wnętrz (części) i ogrodu. Od strony zachodniej uformowano reprezentacyjny podjazd i pergolę. Ta ostatnia, usytuowana naprzeciwko pałacu, zamyka jedno z wnętrz od zachodu. Jej ramiona obejmują parter z centralnie usytuowanym basenem z fontanną. Na kolumnach widoczne są posągi bogów i postaci mitologicznych ,a sklepienie do dziś porasta winorośl.. Teren bezpośrednio przyległy do pałacu zajmuje podjazd z trzema symetrycznie rozmieszczonymi kwietnikami. Kwietnik usytuowany przy północnej stronie pałacu ogranicza mur, pośrodku którego znajduje się fontanna z okładziną z kamiennego ciosu. W jej górnej części znajduje się palmeta z Sylenem, z którego wypływa woda, a całość zwieńczona jest rzeźbą i wazonami z kwiatami Od południa do pałacu przylega drugie wnętrze. Graniczy ono z pierwszym wnętrzem poprzez fragment podjazdu. Trzy pozostałe ściany tworzy zieleń. Na jego osi, na tle ciemnej zieleni drzew, bieleje rzeźba Madonny z Dzieciątkiem posadowiona na sklepieniu z chmur z główkami aniołków i stylizowana na antyczną boginię. Całość stanowi trójdzielny cokół z pomnikiem Matki Boskiej dłuta Piotra Wójtowicza ze Lwowa w jego centralnej części. Dwa pozostałe wnętrza oraz ogród, znajdujące się na zachód od pałacu, zostały zagospodarowane nieco później. Wnętrze trzecie - największe (jedno z dwóch ostatnio wymienionych), od wschodu zamyka pergola. Przez nią oraz centralną część wnętrza przechodzi oś kompozycji, na której umieszczono alejką z zespołem wazonów ustawionych na niskich cokołach lub kolumnach o bogatej dekoracji rzeźbiarskiej. Równolegle do niej, w stronę południową, przechodzi droga dojazdowa. W bezpośrednim sąsiedztwie drogi zlokalizowano na terenie dawnych zabudowań gospodarczych kort tenisowy, przyległy do romantycznej alei grabowej, zachodniej granicy parku. Dopełnienia architektury parku po przeciwnej stronie drogi dojazdowej stanowi staw z wyspą i grupą antycznych trzech rzeźb - Orszak Posejdona.