(0)
Brama Starotoruńska, usytuowana w zachodnim odcinku umocnień miejskich była najstarszą bramą miasta i znajdowała się u wylotu obecnej ulicy Kopernika. Wglądała jak typowa wieża obronna z tą jednak różnicą, że dolna jej część przepruta była tzw. przejściem bramnym. Nad nim znajdowały się cztery kondygnacje przystosowane do obrony. Całość przykryta była spiczastym czterospadowym dachem. Od strony fosy wstawało z bramy urządzenie służące do podnoszenia i opuszczania bramy. W 1635 roku zwaliła się nierówno jej górna część, przez co została obniżona do jednego piętra, w ten sposób, że od zewnątrz była wyższa a od stron miasta niższa, wiązało się to z koniecznością przykrycia jej pulpitowym dachem o znacznym spadku, co najlepiej uwidacznia zdjęcie z 1865 roku.
Szyja bramna długości 26 m i szerokości 8 m łączyła Bramę Starotoruńską z wysuniętym poza mury barbakanem. Była ona murowana i stanowiła trwałe połączenie obu elementów obronnych. Mur szyi grubości 1,5 m od wewnątrz “zdobił” płytkie arkad. Szyja zamknięta była z obu stron murem, nad którym umieszczone były drewniane ganki obronne. Od wnętrza były one szersze, gdyż wspierały się o drewniane kroksztyny i stanowiły rodzaj machikuły. Przed bramą główną mur ten stanowił rodzaj ściany z bramką, co widać na zdjęciu z 1865 roku. Szyja stanowiła też swoistego rodzaju murowany most, gdyż połowę przestrzeni pod nim zajmował parcham a resztę fosa otaczająca mury miejskie.
Barbakan Starotoruński był głównym elementem obronnym tego zespołu. Była to pierwsza budowla tego typu w Polsce. Został on wzniesiony jako wysoka. Okrągła, czterokondygnacyjna wieża, której cokół miał 25 m średnicy. Część środkowa wieży była nieco węższa, a na wysokości trzeciej kondygnacji ponownie się rozszerzała. Wynikało to z tego, że na tym poziomie znajdowała się machikuła. Najwyższa kondygnacja przykryta stożkowym dachem była znacznie węższa, gdyż służyła wyłącznie jako punkt obserwacyjny i stanowisko do kierowania ogniem. Na każdym piętrze były otwory strzelnicze przeznaczone wyłącznie dla dział. Na piętrze z machikułami była większa ilość otworów strzelniczych przeznaczonych do prowadzenia ognia z broni lekkiej. Forteca miała swoją kolistą fosę szeroką na 10 m, nad którą był przerzucony drewniany pomost wsparty na drewnianym filarze. W czasie zagrożenia całość podpalano uniemożliwiając w ten sposób dostęp do barbakanu. (Przed bramą fortecy był zwodzony most podnoszony w nocy lub w czasie zagrożenia. Przed pomostem znajdowało się jednopiętrowe przedbramie przykryte dwuspadowym dachem.)
Barbakan zaczął budować w 1429 roku Mikołaj Vynkenczayl. Barbakan miał za zadanie utrudniać dostęp do bramy Starotoruńskiej i chronić oddaloną o 70 m, w kierunku Wisły, tamę spiętrzającą wodę w fosie zachodniej. Jako najstarszy w Polsce nie miał jeszcze w pełni wykształconej formy obronnej. Budowany jako okrągła wieża był odporny na ogień artylerii, jednak jego zbyt duża wysokość (17 m) nie stwarzała dobrych warunków do obrony. Innym elementem, który w późniejszym czasie rozwinął się i utrwalił na dobre, w tych typu budowach, jest przesunięcie osi drogi wjazdowej przechodzącej przez barbakan a prowadzącej do bram miejskiej. Oś bramy barbakanu Starotoruńskiego była lekko odchylona w kierunku Wisły, co zapobiegało ostrzałowi na wprost i w skuteczny sposób chroniło wrota bramy. Poza tym stwarzało to możliwość obrony bramy ostrzałem prowadzonym z murów miejskich.
Kiedy skuteczność artylerii znacznie wzrosła, barbakan był w stanie chronić cały zachodni odcinek murów miejskich. Barbakan przetrwał do 1703 roku, kiedy to został wsadzony przez Szwedów. Niwelację terenu barbakanu wraz z fosami ostatecznie, rozpoczętą przez władze pruskie, ostatecznie zakończono 1 grudnia 1920 roku.
dodane na fotoforum:
