Pałac Lubomirskich w Przeworsku

Budowę pałacu rodu Lubomirskich w Przeworsku zawdzięcza się księżnej Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej, pani na Łańcucie. Ze względu na bliskie położenie Łańcuta, dobra przeworskie były wymarzonym miejscem na rezydencję ulubionego wychowanka księżnej marszałkowej – Henryka Lubomirskiego.

Budynek obecnego pałacu z inicjatywy ks. Henryka Lubomirskiego powstał na miejscu istniejącego tu późnorenesansowego dworu obronnego, nadając mu kształt niewielkiego pałacyku o cechach angielskiego klasycyzmu. Prace budowlane przy pałacu początkowo prowadził, nadworny architekt księżnej Izabeli Lubomirskiej Jan Griesmayer, a dokończył Chrystian Piotr Aigner oraz sztukator Fryderyk Bauman, który projektował dekoracje wnętrz. Pałac, którego budowę zakończono ok. 1807 r., w połowie XIX w. został rozbudowany według projektów Feliksa Księżarskiego i zyskał obecny kształt architektoniczny.

Do 1939 roku w pałacu Lubomirskich w Przeworsku znajdowało się wiele prawdziwych i drogocennych dzieł sztuki, które po wybuchu II wojny światowej zostały zagarnięte przez Niemców (19 wyjątkowo cennych obrazów). Rosjanie zaś dokończyli kradzieży pałacu z pozostałych wartościowych rzeczy w tym m.in. kolekcję numizmatyczną liczącą ponad 5 tysięcy pozycji. Okazała biblioteka, która przyniosła chlubę pałacowi, dziś wzbogaca księgozbiór Ossolineum we Wrocławiu. W 1948 na mocy aktu wydanego przez Ministerstwo Kultury i Sztuki, ponad 300 najbardziej interesujących eksponatów przejął wcześniej utworzony Państwowy Ośrodek Muzealny w Łańcucie.

Przez kilka dziesięcioleci po zakończeniu II wojny światowej pałac i pozostałe budowle zespołu pełniły różnorodne funkcje jako siedziby urzędów i instytucji publicznych oraz jako mieszkania dla repatriantów. W początku lat 70. XX wieku przeprowadzono kapitalny remont pałacu przeznaczając go na cele muzealne. W roku 1974 utworzono wielodziałowe muzeum państwowe pod nazwą Muzeum – Pałac Lubomirskich.
Pałac to murowany z cegły, piętrowy z pokojami na poddaszu, częściowo podpiwniczony budynek, posiadający dach czterospadowy o małym spadku. Od strony zachodniej znajduje się ryzalit parterowy i otwarta galeria złożona z 8 filarów. Podobny ryzalit zdobi ścianę północną pozorując fragment baszty. W części wschodniej wznosi się taras wsparty na kolumnach. W późniejszych dobudowano kaplicę. Wnętrze budynku jest bogate w kominki i sale ze stiukowymi platformami. Oryginalność budynku stanowią dwie klatki schodowe, z których druga ukryta w pierwszej, wąska o krętych schodach przeznaczona była dla służby.

Pomieszczenia parteru zajęła ekspozycja Historii Miasta i Regionu. Na szczególną uwagę zasługują zbiory etnograficzne z kolekcją damskich i męskich strojów od XVIII do początku XX w. Wśród elementów tradycyjnego stroju przeworskiego na uwagę zasługują tzw. pasy przeworskie, wykonane z płytek mosiężnych, złocone i bogato dekorowane.

Na I piętrze – piano nobile – pałacu, w salach o charakterze reprezentacyjnym, pokojach prywatnych i pomieszczeniach pomocniczych mieści się ekspozycja Wnętrz Pałacowych. W oficynie kuchennej usytuowanej obok pałacu, w pomieszczeniu dawnej kuchni dworskiej utworzono w końcu lat 80. XX wieku salę wystawową galerii „Magnez”.

źródło : Wikipedia

dodane na fotoforum: