Sieniawa

Pałac w Sieniawie - zbudowany przez hetmana wielkiego koronnego Adama Mikołaja Sieniawskiego na początku XVIII w. Dzisiejszy wygląd uzyskał podczas przebudowy z lat 1881-1883 dokonanej przez Czartoryskich.

W latach 1664-1680 na terenie dzisiejszego parku i pałacu zaczęto urządzać rezydencję o charakterze obronnym. Miała ona plan kwadratu z czterema ziemnymi bastionami w narożnikach. Istniał również niezidentyfikowany dziś dwór mieszkalny.

Na początku XVIII w. hetman Sieniawski założył tu park i wybudował w latach 1718-1720 pomarańczarnię. Po przebudowie pomarańczarnię zaczęto nazywać od 1726 r. pałacem letnim. Do końca XVIII w. pałacyk był przebudowywany co najmniej trzykrotnie. W początkach XIX w. jego wygląd opisał Leon Demokowski w dziełku "W moich wspomnieniach" następująco: pałac sieniawski był murowany, bez piętra i zawierał wtedy oprócz ogromnej sieni jeden duży salon i kilka pokojów, stanowiących mieszkanie księstwa; w sieni ustawiono ogromne organy, w sieni tej pospolicie jadano. W salonie kilka karykatur angielskich i mnóstwo sztychów, wyobrażających waleczne czyny wojska austriackiego w kampanii z Francuzami, stanowiły jedyne ozdoby. W jednym z kątów umieszczony był bilard. Właścicielami pałacu byli już wówczas Czartoryscy.

W latach 1881-1883 dokonano przebudowy według projektu Bolesława Podczaszyńskiego. Nad oboma skrzydłami dobudowane zostały piętra i pałac uzyskał zachowany do dziś wygląd i późnobarokowy charakter. Miał 36 pomieszczeń i kubaturę 2088 m³.

W czasie I wojny światowej ordynat sieniawski książę Adam Ludwik Czartoryski oddał pomieszczenia pałacu na szpital polowy dla zakaźnie chorych austriackich żołnierzy. Pałac uległ zniszczeniu. Dokonano tylko prowizorycznego zabezpieczenia a książę zamieszkał po wojnie w drewnianym dworku obok. Pod koniec lat trzydziestych XX wieku książę August Czartoryski rozpoczął remont pałacu, przerwała go jednak II wojna światowa.

Aż do lat osiemdziesiątych XX w. pałac nie miał gospodarza. Tkwił w ruinie, był okradany. Straż pożarna ćwiczyła na nim gaszenie pożarów. Dopiero nowy właściciel, przedsiębiorstwo "Iglopol" wyremontował a właściwie odbudował konstrukcję pałacu w latach osiemdziesiątych. W latach dziewięćdziesiątych XX w. pałac stał się własnością AWRSP, która doprowadziła pałac i otaczający go park oraz budynki towarzyszące do obecnego stanu.

Obecnie mieści się w pałacu hotel z restauracją w oficynie dworskiej.

Największe znaczenie miał pałac w XIX w. gdy był jedną z głównych siedzib Czartoryskich. Zaczął odgrywać rolę jednego z centrów galicyjskiego życia politycznego, umysłowego i kulturowego. Gościł tu Julian Ursyn Niemcewicz, Tadeusz Kościuszko. Bywał car Aleksander I. Juliusz Kossak na pamiątkę wizyty pozostawił namalowany przez siebie wizerunek pałacu.

Pomimo zasług Czartoryskich jako mecenasów i kolekcjonerów sztuki, w Sieniawie nie było zbyt bogatych zbiorów. Ściany pałacu były ozdobione portretami Sieniawskich, Czartoryskich, Poniatowskich. Przechowywano tu atrybuowany Norblinowi cykl miniatur ilustrujących "Metamorfozy" Owidiusza. Pokoje umeblowane były wartościowymi meblami. Według wykazu z 1914 r. były to m.in. dwie szafy gdańskie, skrzynie gdańskie, 6 foteli krytych kurdybanem, 24 krzesła inkrustowane kością słoniową.
Źródło: Wikipedia