Góra Birów
Góra Birów to jedno z najciekawszych miejsc na Jurze krakowsko-częstochowskiej. Ślady bytności człowieka w tym miejscu pochodzą sprzed 30 tysięcy lat. Przez stulecia ludzie osiedlali się w tym miejscu, wykorzystując panujące tu, dogodne warunki.
Zalety ukształtowania terenu w tej okolicy ludzie docenili już 30 tysięcy lat temu. W jaskiniach okalających wniesienie znaleziono resztki obozowisk myśliwych, którzy polowali tutaj na renifery, nosorożce włochate, czy niedźwiedzie jaskiniowe. Wśród okolicznych lasów można znaleźć kurhany - miejsca pochówku zamieszkujących te okolice ludzi.
W II i III tysiącleciu p.n.e szczyt góry oraz jej podnóże zasiedlali ludzie, którzy w swoich warsztatach potrafili wykonywać proste narzędzia - krzemienne siekiery, strzały i tym podobne. Istniała tu również osada rolnicza. Ludność ta żyła w tym miejscu przez setki lat, aż do zniszczenia okolicznych osad przez Scytów. Na przełomie IV i V wieku n.e osiedliły się tu plemiona germańskie, prawdopodobnie Wandalowie. W VII wieku wróciły na Górę Birów plemiona słowiańskie, oni to właśnie stworzyli u podnóża góry cmentarzysko kurhanowe.
Prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV wieku szczyt góry został ufortyfikowany. Warowny gród strzegł granicy ze Śląskiem, który należał wtedy do Czech. Warownia była zbudowana z drewna wzmacnianego kamieniem. Podczas wojen polsko - czeskich w XIV wieku została spalona i już nie została odbudowana. Rolę zamku na Górze Birów przejął zbudowany pod koniec XIV wieku zamek w Podzamczu.
Obecnie na Górze Birów trwają prace mające na celu zrekonstruowanie niegdysiejszej warowni. Postawiono palisadę od strony głównego wejścia, od tyłu zaś zamurowano szczelinę w skale i zrobiono tylne wejście, które funkcjonowało również w dawnej warowni. Wewnątrz tworzonego zamku zbudowano budynki gospodarcze oraz wieżyczki obronne.
Zwiedzanie Góry Birów to magiczne przeżycie. Myśl o mieszkańcach tego miejsca, którzy żyli tu na przestrzeni dziesiątek tysięcy lat powoduje mrowienie na skórze. Warto stanąć na jednym ze skrajów wapiennych skałek na szczycie góry i spojrzeć na okolice. Przez tysiące lat ludzie stawali w tym miejscu i patrzyli na tę samą okolicę na którą patrzymy teraz...