Zespół pałacowy w Łabuniach..

Zespół pałacowy w Łabuniach

Dzisiejszy łabuński pałac z zabudowaniami pochodzi z XVIII wieku.W 1706r. w drodze zapisu testamentowego po Marcinie Zamoyskim, Łabunie otrzymał jego syn Józef Tomasz. Ordynat Józef Tomasz był bezdzietny i po jego śmierci dobra łabuńskie odziedziczył jego brat, VI Ordynat Michał Zdzisław. Miał on trzech synów, z których Janowi Jakubowi żonatemu z Ludwiką Poniatowską (siostrą króla) przypadły Łabunie. Ordynat Jakub bardzo upodobał sobie Łabunie i często przebywał tu nawet wówczas, gdy stał na czele Ordynacji. Mieszkając w starym dworze rozpoczął około 1740r. budowę nowego pałacu. Budowa pałacu i urządzanie otaczającego go parku trwały do 1760r.

Przypuszczalnym architektem był Jerzy de Kawe. Pierwsze drobne remonty były wykonywane w pałacu w latach 1767-1771, gdy wcześniej stacjonował tu pułk piechoty rosyjskiej, który wyruszył później przeciw wojskom konfederacji barskiej. Po pobycie Moskali, którzy w pomieszczeniach reprezentacyjnych urządzali ogniska i palili boazerię, pałac wymagał restauracji. Intensywne prace prowadzono tu w latach 1772-1781, gdy Jan Jakub Zamojski był Ordynatem i jednolity wątek murów pałacu wskazuje, że budowany był na nowo od fundamentów. W latach 1778-1779 powstały budynki gospodarcze zwane „chałupkami”, zakończono porządkowanie ogrodu, pobudowano oranżerię i szopy w ogrodzie. Ostateczne ukończenie budowy miało miejsce w 1783r.

Dziś powiedzielibyśmy, ze w pierwszym etapie budowy powstał sam pałac, obie oficyny z łącznikami a także „Kasztelanówka”. Nazwa tego małego budynku, pierwszego na prawo od bramy wjazdowej wzięła się stąd, że według tradycji mieszkała tam żona Jana Jakuba Zamoyskiego. Ich małżeństwo nie było udane i Ludwika, córka Kasztelana krakowskiego Stanisława Poniatowskiego (ojca króla Stanisława Augusta) mieszkała nie w samym pałacu, ale w tym właśnie domku. Stąd od córki Kasztelana wzięła się jego nazwa.