(0)
Zamek Krzyżtopór, który w momencie powstania był jedną z największych rezydencji w Europie, należy do najlepiej zachowanych w formie trwałej ruiny obiektów typu „palazzo in fortezza”, znanych nie tylko w Polsce ale i za granicą. Obiekt wyróżnia duży stopień zachowania oryginalnych murów i obwarowania, co w zestawieniu z faktem, iż nigdy nie uległ znaczącej przebudowie, nadaje mu szczególny walor naukowy - jako przykładowi nieprzekształconej reprezentacyjnej siedziby z 1. poł. XVII w.
Unikatowy zabytek, zbudowany w ważnym momencie ewolucji nowożytnej rezydencji możnowładczej w Rzeczpospolitej, stanowi połączenie zamku z pałacem, nowożytnej fortecy z otwartą rezydencją. Wartości artystyczne Krzyżtoporu wynikają z niepowtarzalnego charakteru budowli, wymykającej się próbom klasyfikacji. Jak pisał A. Miłobędzki, w rezydencji stapiają się wszystkie niemal kierunki współczesnej sztuki polskiej – bardziej kosmopolityczne obok rodzimych, związane z architektami wybitnymi i z cechowymi majstrami. Formy zamku są zarazem wyszukane i naiwne, układają się w wymyślne zestawy przestrzenne (…). Warto zaznaczyć, że cechy kształtujące ten obiekt nie miały kontynuacji w późniejszych realizacjach, a w Krzyżtoporze były przejawem pewnej spontaniczności i swobody polskiego manieryzmu. Niebagatelna jest ponadto wartość krajobrazowa zabytku, ujawniająca się poprzez imponujące ekspozycje monumentalnej budowli położonej na skraju płaskowyżu, w otoczeniu pół, łąk i niskiej wiejskiej zabudowy.
