Pierwszy kościół par. pw. św. Pawła był drewniany. Obecnie istniejący murowany, pw. Wniebowzięcia NMP i św. Michała wybud. w latach 1409-1469, w 3 etapach. Pierwsze prace rozpoczęto ok. poł. XV w., gdy świątynia była w rękach księży diecezjalnych, pochodzi z tego czasu prezbiterium i zakrystia. Drugi etap: po 1468 r., po przybyciu Kanoników regularnych: rozpoczęto bud. korpusu nawy, zmieniono wezwanie k-ła. W trzecim etapie, w latach 1527-41, z inicjatywy Jana Gabriela Tęczyńskiego, przebudowano kościół w stylu gotycko-renesansowym, podwyższono mury prezbiterium i korpusu nawy, wybud. kaplicę Tęczyńskich, chór muzyczny i ambonę. Kościół był konsekrowany w 1541 r. Budowla jednak była kilkakrotnie niszczona, np. w 1648 r. spalili ją Kozacy, a w 1657 r. Szwedzi, po czym odbud. ja w stylu barokowym. Ponownie remontowana m. in. w 1824-25, 1977. 107-17; wszystkie restauracje zniekształciły pierwotną bryłę k-ła i jego wystrój. W czasie remontów z lat 1907-17 nadbudowano kruchtę, tzw. wieżę zegarową, w 1960 r. uporządkowano podziemia, w 1965 restaurowano prezbiterium i ołtarz główny.
Sam kościół jest 3-nawowy, z zewnątrz w stylu późnogotyckim z elementami renesansowymi, a wewnątrz barokowy. Przy prezbiterium 2 gotyckie zakrystie. Z k-łem połączono 4 kaplice. Nad nawą wieżyczka na sygnaturkę, zrekonstruowana w 1956 r. Ołtarz główny późnorenesansowy, bogato złocony, z rzeźbami i obrazami: MB Kraśnickiej z Dzieciątkiem z I poł. XVII w., w zasuwie Wniebowzięcia NMP ( II poł. XVIII w.) Ołtarzy bocznych jest 9 oraz 4 w kaplicach: barokowe i rokokowe. W prezbiterium ołtarz boczny lewy z obrazem św. Michała Archanioła, prawy - Matki Bożej z XVII w. W nawie po lewej: św. Anna Samotrzecia z XVIII w., św. Antoni Padewski, św. Mikołaj. Po stronie prawej - obrazy Serca P. Jezusa, mal. Bolesław Rutkowski, 1952 r.; św. Józefa z Dzieciątkiem z XVII w., na zasuwie św. Błażej; św. Marii Magdaleny. Dziewiąty ołtarz murowany - Tysiąclecia Chrztu Polski z MB Częstochowską. Kaplica MB Nieustającej Pomocy dobud. w latach 1527-41 z przeznaczeniem dla bractwa różańcowego; jest tu wczesnobarokowy ołtarz sprzed 1631 r. Kaplica lewa pw. Chrystusa Ukrzyżowanego ma ołtarz murowany z drewnianym krzyżem ( powstała przez wydzielenie z tzw. skarbca w XIX w.) Są jeszcze 2 kaplice grobowe Tęczyńskich z ołtarzami św. Tekli i Przemienienia Pańskeigo z 1541 r. W k-le jest bogata polichromia z XVIII w. W prezbiterium stalle późnorenesansowe z XVII w. i ławka kolatorska; w nawie ławki i konfesjonały barokowe z XVII w. Na chórze muzycznym 28-głosowe organy elektromagnetyczne, wyk. w 1973 r., firmy Biernackiego z Warszawy, stylem dostosowanie do k-ła. Chrzcielnica drewniana późnobarokowa z 1792 r., dawna chrzcielnica z piaskowca z XVII w. używana jest w kruchcie jako kropielnica. Wiele jest także zabytkowych nagrobków, epitafiów, w zakrystii - zabytkowe szaty liturgiczne i naczynia, w oknach wittraże z 1965 r. /kuria lublin/
dodane na fotoforum: