Jastrząb gołębiarz - Accipiter gentilis

Jastrząb gołębiarz (gołębiarz), ptak z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), rzędu drapieżnych (Falconiformes), występuje (w kilku podgatunkach) w Europie (oprócz Wysp Brytyjskich), Azji, Ameryce Północnej, północnej Afryce i na Madagaskarze. Zamieszkuje rozległe kompleksy leśne oraz stare, luźne drzewostany w pobliżu łąk, i pól uprawnych. Coraz częściej można go spotkać na obrzeżach miast. Jastrzębie są w przeważającej części osiadłe. Tylko ptaki występujące w zimnych rejonach Ameryki Północnej i północnej Azji mogą odbywać niedalekie wędrówki do połódniowych regionów występowania, aby spędzić zimę w nieco łagodniejszym klimacie.

Jastrzębie są dużymi ptakami o żółtych oczach i żółtych, silnych nogach zakończonych potężnymi pazurami. Upierzenie jastrzębia jest z wierzchu szaropopielate, od spodu jasne w poprzeczne, faliste prążki, a podogonie jest pręgowane z jasną plamą u nasady. Nad okiem widnieje szeroka, biała brew. Ptak ten osiąga średnio długość ciała 53-66 cm, rozpiętość skrzydeł 100-120 cm i wagę 650-1500 g, przy czym samica jest znacznie większa od samca. Jastrząb poluje z zasadzki na kuropatwy, gołębie, sójki, wrony, kawki, drozdy, oraz ptactwo domowe. łowi także (choć rzadziej) wiewiórki, zające, króliki i drobne gryzonie. Poluje na polach, łąkach i w lasach, a swoje ofiary chwyta w powietrzu, na drzewach i na ziemi. Rewir łowiecki jednej pary lęgowej obejmuje powierzchnię 30-50 km kwadratowych. Jastrzębie chwytają zdobycz swoimi silnymi, szponiastymi stopami. Jeśli atak się nie uda i ofiara ucieka, jastrząb ściga ją przez krótki czas, a gdy jej nie może dopaść, rezygnuje z pogoni. Przed zjedzeniem ofiary jastrząb oczyszcza ją z piór lub futra, lecz pewna część tych niejadalnych rzeczy zostaje połknięta. Niestrawione resztki są zwracane w formie wyplówek. Wyplówki te zbierane przez biologów są cennym materiałem badawczym. Jastrząb jest ptakiem raczej milczącym i tylko w czasie godów odzywa się głośnym kwileniem. Jastrzębie kojarzą się w długotrwałe (często na całe życie), monogamiczne związki. Po sezonie lęgowym rozdzielają się i żyją samotnie, a w następnym sezonie łączą się (najczęściej) z tym samym partnerem.

Jastrzębie wyprowadzają 1 lęg w roku. Swoje gniazda zakładają w koronach wysokich drzew, na wysokości zwykle 10-20 m nad ziemią. Budują je z zielonych gałązek i wyścielają suchą trawą. Większość prac budowlanych przy gnieździe wykonuje samica. Gniazdo może być używane przez wiele sezonów - gniazdo używane wielokrotnie zwiększa stopniowo swoje rozmiary. Samica składa 2-6 (zwykle 3) jaj, które wysiaduje (przy niewielkim współudziale samca) przez 35-38 dni. Po wykluciu się piskląt, przez ok. 9-14 dni samica ogrzewa pisklęta, w tym czasie samiec dostarcza pożywienie. Po ok. 35 dniach młode wychodzą z gniazda na okoliczne gałęzie, skąd zaczynają podejmować pierwsze próby latania. Obydwoje rodzice karmią je aż do ok. 70. dnia życia. Dorosłe ptaki zaciekle bronią gniazda przed drapieżnikami. Mogą nawet zaatakować człowieka. Jastrzębie najbardziej narażone są na ataki drapieżników wtedy, gdy samica składa jajka i gdy ogrzewa malutkie pisklęta lub wtedy, gdy młode ptaki uczą się latać. Pewnym zagrożeniem dla jastrzębi są też silne mrozy, podczas których trudniej zdobyć pożywienie.

W polsce jastrzębie są ptakami lęgowymi i zimującymi. Liczebność par lęgowych ocenia się na 3500-5000. Znajdują się pod całkowitą ochroną.

dodane na fotoforum:

• Ptaki
• Piękno natury
• Nasza polska
• Ptaki Polski
• Nasze ptaki
• Ptaszki
• Fotografia zwierząt