Kościół św. Trójcy

Pierwszy kościół w Tarłowie był modrzewiowy, lecz po wybudowaniu nowego został rozebrany i został przewieziony do Lasocina, a później do Stodół, gdzie służy wiernym do dnia dzisiejszego. Istniejący obecnie kościół Św. Trójcy wybudował Zbigniew Oleśnicki w latach 1641-1647.
Po pożarach w 1782 r. i w drugiej połowie XIX wieku kościół został odbudowany. Kościół tarłowski jest zbudowany z cegły i kamienia w stylu barokowym na planie krzyża . Stylistycznie nie jest on jednolity - jego architektura łączy elementy manierystyczne z barokowymi. Świątynia prezentuje zatem pogranicze epok . Kościół Św Trójcy, jak twierdzą znawcy, jest prawdziwym arcydziełem na miarę europejską, dorównującą poziomem artystycznym nawet kościołom Rzymu. Jest pierwszą w Polsce świątynią, w fasadzie której użyto wolno stojące kolumny. Zastosowano więc rozwiązanie zwiastujące barok, którego duch jest tak mocno obecny w tarłowskim zabytku, po części z uwagi na bogactwo dekoracji ściany przedniej ( oprócz kolumn m.in dwie wieże i arkada zamknięta wnęką z umieszczoną w niej rzeźbiarską - Trójcą Świętą). Fasada stała się jeszcze bardziej okazała, gdy na przełomie XVIII i XIX wieku wprowadzono do niej dwie monumentalne rzeźby: św. Stanisława i św Wojciecha dzieła Franciszka Dwomikiewicza z Zaklikowa. Wykonane z nietrwałego materiału szybko nadszarpnął ząb czasu. Usunięto je więc, by wprowadzić nowe - zrekonstruowane przez artystów rzeźbiarzy: Gustawa Hadynę i Józefa Opalę. Rzeźby do dziś zdobią front obiektu, kontrastując ( są wykonane z czerwonego szamotu ) z bielą ściany . Przedłużenie frontonu stanowią duże sześciokątne wieże, w których znajdują się dzwony z 1653 r. Wnętrze kościoła jest autentycznie dawne - zachowano jego pierwotny styl . Od wewnątrz obiega galeryjka mogąca pomieścić 300 osób . Spina ona jak by ściany, w których przeplatają się wnęki z parami pilastrów . Uwagę przykuwa także bogata dekoracja stiukowa, szczególnie obfitą na sklepieniu prezbiterium. Kompozycje opierają się głównie na motywach roślinnych oraz wyglądających, z kłączy herbach oraz scenach Wniebowzięcia. Najpiękniejszą dekoracja stiukową powstała około 1650 r. ( nie zmieniona do dziś ) - przedstawiająca ''taniec ze śmiercią '' znajduje się w bocznej kaplicy Pana Jezusa . Na środku kościoła znajdują się wejścia do grobów, przykryte obecnie na stałe płytami. W jednej z krypt pod kaplicą Pana Jezusa znajduje się kilkanaście trumien. Prawdopodobnie spoczywa tu sam fundator Zbigniew Oleśnicki. Zarówno ołtarz główny, jak i boczne pochodzą z XVII w. Kościół jest piękną i okazałą budowlą, górującą nad całą okolicą. Jego kubatura wynosi 5600 m3, a powierzchnia użytkowa ma 440 m2 . Jest to wysokiej klasy zabytek.



W czasie potopu szwedzkiego Tarłów został w ogromnym stopniu zniszczony przez Szwedów. W 1664 r. król Jan Kazimierz wydał miejscowym garncarzom przywilej zezwalający na swobodny handel, oraz wolny spław towarów Wisłą do Gdańska. W XVIII wieku Tarłów podupadł. Pragnąc pomóc miastu król Stanisław August Poniatowski nadał mu pierwotne przywileje z 1550 r.

W 1851 r. miasto zostało zniszczone przez wielki pożar. Ocalał tylko kościół św. Trójcy i cztery domy. W czasie powstania styczniowego przebywał tu oddział Dionizego Czachowskiego. Po powstaniu, w 1869 r., Tarłów utracił prawa miejskie. W 1873 roku epidemia cholery zdziesiątkowała mieszkańców Tarłowa. Na cholerę umarli miejscowi mistrzowie garncarscy. Nastąpił upadek rzemiosła.

W 1877 r. w Tarłowie powstał sąd gminny, w 1905 r. remiza straży pożarnej. Od 1927 r. działa szkoła powszechna, której budynek po rozbudowie służy do dzisiaj. W 1915 r. w rejonie Tarłowa bitwę z Rosjanami stoczyła I Brygada Legionów Polskich. W 1929 r. w Tarłowie powstał kościół i parafia polskokatolicka.

W czasie II wojny światowej Niemcy utworzyli tu getto. Zgromadzonych w nim Żydów w 1942 r. wywieziono do obozów koncentracyjnych. W 1943 r. powstała kompania AK Tarłów, o kryptonimie Próg. W czasie okupacji w Tarłowie i okolicach miały miejsce masowe egzekucje. W 1944 r. w rejonie Tarłowa, toczyły się walki o przyczółek baranowsko-sandomierski. Do walki z Niemcami przystąpiły także miejscowe oddziały Armii Krajowej.

W latach powojennych Tarłów był siedzibą gminy, początkowo w województwie kieleckim, a od 1975 r. w województwie tarnobrzeskim. Od 1999 r. Tarłów administracyjnie należy do powiatu opatowskiego, w województwie świętokrzyskim.

dodane na fotoforum:

• Świętokrzyskie
• Sanktuaria Święto
• Polskie kościoły
• Kościoły Polskie
• Województwo świętokr