(0)
KATEDRA-historia.
Kościół św. Jakuba Apostoła w Szczecinie ufundowany został przez bogatego mieszczanina Beringera z Bambergu i wzniesiony poza obwarowaniami miasta, na wzgórzu, na wzór znajdującego się w Bambergu klasztornego kościoła Benedyktynów pw. św. Michała Archanioła. Wiadomo o tym z dokumentu, z r. 1187, który dotyczył dokonanej przez bpa Zygfryda konsekracji kościoła św. Jakuba Apostoła w Szczecinie, oraz przywilejów nadanych z tej okazji klasztorowi w Bambergu przez tegoż bpa i wdowę po Bogusławie I Anastazję, córkę Mieszka III. Benedyktyni z Bambergu duszpasterzowali przy kościele św. Jakuba Apostoła od początku do 1525 roku, , czyli do przejęcia go przez protestantów. Siadów pierwotnego kościoła z XII w. nie odnaleziono.
W drugiej fazie rozbudowy kościoła, na przełomie XIII i XIV w., wzniesiono dwu wieżowy masyw zachodni. Prace obejmowały ponadto przystosowanie obiektu do pokrycia go sklepieniami oraz rozpoczęto budowę bazylikowego chóru czyli prezbiterium. Prace przerwane ok. roku 1320 podjęto znowu w 1375 r., zmieniając koncepcję chóru bazylikowego na halowy, z wciągniętymi do wnętrza skarpami. Między skarpami, wokół ambitu, powstał wieniec kaplic o wysokości równej halowemu ambitowi. W latach 1380-1387 w "Libers s. Jacobi" mówi się o poświęceniu tych kaplic, a w dokumencie z 1407 r. wzmiankowany jest nowy chór.
Po 1380 r. do nawy południowej dostawiono rząd kaplic, stosując w miejsce płaskich lizen wystrój dekoracyjny, charakterystyczny dla warsztatu mistrza Henryka Brunsberga ze Szczecina, co zachowało się do dzisiaj mimo wojen i zniszczeń od południowej strony kościoła.
Ważny dla naszej historii kościoła jest rok 1456, kiedy to runęła wieża południowa pod naporem huraganu, co pociągnęło za sobą zniszczenie sklepień w przęsłach zachodnich. Prace przy odbudowie wieży, prowadzone przez mistrza Jana Benecke, zakończone zostały w 1503 r. Była to generalna przebudowa masywu zachodniego. Zarzucono tradycyjny układ 2-wieżowy, wprowadzając rozwiązanie 1-wieżowe.
Przy odbudowie korpusu nawowego zmieniono układ przestrzenny na halowy, nawiązując do już istniejącego chóru halowego. Była to największa w dziejach tego kościoła przebudowa.
W 1534 r. sejmik w Trzebiatowie wprowadził jako obowiązującą w księstwie religię luterańską. W wyniku tych zmian patronat nad kościołem św. Jakuba objął Książe Bamim IX, syn Bogusława X i Anny Jagiellonki. Usunięto z duszpasterstwa benedyktynów, zabijając dwóch z nich razem z kościelnym. W 1677 r., w czasie wojny szwedzko-pruskiej, kościół wraz z wyposażeniem podczas bombardowania został poważnie uszkodzony i zniszczony przez pożar, zniszczenia te doprowadziły do likwidacji wszystkiego co było po katolickie, między innymi 52 ołtarzy średniowiecznych. W trakcie odbudowy rozpoczętej w 1677 r. świątynia otrzymała barokowe sklepienia, a w latach 16901744 nowy, protestancki barokowy wystrój wnętrza: bogato rzeźbioną ambonę, prospekt organowy, 2-kondygnacyjny ołtarz z nadstawą sięgającąsklepienia (23 metry wysokości), stalle, świeczniki doskonałej roboty oraz bogaty wystrój kaplic.
W XIX w. wykonano wiele prac remontowych wymieniając gotyckie portąle na neogotyckie. Wieża otrzymała nowy hełm, po zawaleniu się wiosną 1894 roku, i wznosiła się na wysokość 119 metrów. Ostatnia wojna przyniosła olbrzymie straty. Dywanowe naloty angielskie spaliły dzielnice mieszkalne Szczecina, wśród nich 8 kościołów razem z kościołem św. Jakuba Apostoła. Zniszczeniu uległ hełm wieży i więźba dachowa. 75% sklepień, północna część korpusu nawowego i całe protestanckie wyposażenie wnętrza zostało wypalone. Odbudowę ruiny kościoła jako katedry rozpoczęto dopiero od chwili wskrzeszenia diecezji szczecińsko-kamieńskiej przez Papieża Pawła VI bullą z dnia 28. VI. 1972r. Odbudowano najpierw część chórową kościoła na ingres pierwszego ordynariusza biskupstwa Szczecińsko-Kamieńskiego, bpa Jerzego Stroby. Poświęcenia dokonał ks. Kardynał Stefan Wyszyński 8 października 1972 roku.
Odbudowę kościoła prowadzono wg projektu inż. arch. Stanisława Latoura. Pracami budowlanymi kierował ówczesny proboszcz ks. Julian Janas, inspirowany przez ks. bpa Jerzego Strobę, który odbudowę katedry uznawał za pierwszoplanową.
Korpus nawowy poświęcony został 8.IX.1974 r. w czasie uroczystej sesji Konferencji Plenarnej Episkopatu Polski, która odbyła się w Szczecinie z okazji 860-lecia chrztu Pomorza Zachodniego. Konsekracja katedry odbyła się 31. V. 1982 r. a dokonał jej ks. bp Kazimierz Majdań ski. W dniu 23.V.1983 r. Papież Jan Paweł II obdarzył katedrę św. Jakuba Apostoła zaszczytnym i pierwszym w diecezji tytułem bazyliki. 11 .VI. 1987 r. bazylikę nawiedził Ojciec Święty Jan Paweł II podczas III pielgrzymki do Polski. Przed katedrą stoi pamiątkowy krzyż z Jasnych Błoni w Szczecinie, gdzie była papieska celebra. Nad właściwym wyposażeniem wnętrza bazyliki czuwa od 1980 r. ks. inf. Roman Kostynowicz, kustosz katedry i jej proboszcz w latach 1980-88.
Do ważniejszych wydarzeń i prac w ostatnich latach można zaliczyć:
l. Pokrycie kościoła blachą miedzianą przez firmę Józefa Hermanowicza z Gorzowa Wlkp. (1980-1981). Nie odbudowano wtedy 119 metrowej wieży, pozostawiając tylko cztery wieżyczki na wysokości 77 metrów. Nie zawieszono też na wieży dzwonu o 7 tonowej wadze ze względu na słabą konstrukcję zbombardowanej wieży. Dzwon można oglądać przed katedrą od strony północnej.
2. Malowanie wnętrza katedry (19831984) przez firmę Antoniego Jaszczuka z Poznania, polegało na nowej polichromii, ponieważ zabytkowa nie zachowała się.
3. Ruinę Kaplicy Mariackiej odbudowano od północno-wschodniej strony katedry. Służyła ona najwcześniej do kultu podczas odbudowy kościoła z ruiny. W kaplicy umieszczono kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej namalowanej przez Annę Torwirt z Torunia.
4. Nowe witraże stwarzały kolorystyczne wrażenia w pustym wnętrzu, dlatego zadbano o ich wstawianie. Największe okno o powierzchni 90 m2 zostało ufundowane przez ks. inf. Olgierda Ostrokołowicza w 1991 r. w oknie wschodnim na pamiątkę pobytu Papieża Jana Pawła II, 11 czerwca 1987 w Szczecinie Ks. abc Marian Przykucki ufundował do okna o 30 m2, we wieży, witraż ze sceną Przemienienia Pańskiego ( 1998 r. ). W sumie mamy w 22 oknach oszklenia witrażowe wg art. mal. Ireny Kisielewskiej (9 okien), art. mal. Wiktora Ostrzołka (8 okien), ks. Młyńczaka (dwa okna) i firmy Kośmickiego (trzy okna). Kiedyś pod koniec XIX wieku jedna rodzina Gerberów ze Szczecina ufundowała witraże do wszystkich 50 okien, z których nic się nie zachowało. Rodzina ta pokryła też koszty odbudowy 119 metrowej wieży w 1898r.
5. W prezbiterium wstawiono ołtarz twarzą do wiernych, stalle dla szczecińskiej Kapituły Katedralnej oraz siedzisko dla Biskupa Ordynariusza zwane KATEDRĄ od którego to bierze nazwę kościół katedralny, czyli Biskupa rządzącego daną diecezją. Wyposażenie prezbiterium wykonał art. rzeźbiarz Kazimierz Bieńkowski z Warszawy.
6. Do pustego wnętrza katedry pozyskaliśmy zabytkowe tryptyki, wśród nich:
-w prezbiterium zrekonstruowano tryptyk dla rzeźb gotyckich ze zniszczonego kościoła w Mariackiego w Chojnie. Krucyfiks XV wieczny pochodzi z Uznamla.
-w kaplicy Najświętszego Sakramentu ustawiono tryptyk z 1370 r. który znajdował się kiedyś w katedrze kamieńskiej -a za czasów protestanckich w Ciećmlerzu.
-w kaplicy chrzcielnej, pierwszej w południowej nawie ustawiono tryptyk z 1510 roku, z Nowego Objezierza. Pod tryptykiem umieszczono relikwie św. Ottona, który w 1124 i 1128 roku przeprowadził na prośbę polskiego księcia Bolesława Krzywoustego -misję Chrystianizacyjną na Pomorzu
-w kaplicy św. Wojciecha BM zrekonstruowano tryptyk nad kryptą grzebalną Ordynariuszy. Pod tryptykiem umieszczono relikwie św. Wojciecha, w tysięczną rocznicę męczeńskiej śmierci misjonarza pogan ( 1997 r. )
7. Osiemdziesięcio głosowe organy (XVII w.) z barokowym prospektem zostały ewakuowane w 1943 roku przed bombardowaniem i zaginęły. Po odbudowie kościoła św. Jakuba Apostoła wstawiono w 1983 roku jedynie boczne organy 9 głosowe wykonane przez firmę Kamiński-Jakobi. Na właściwe duże organy musimy jeszcze po....
dodane na fotoforum:
