(3)
Kościół pojezuicki pw. św. Stanisława Biskupa zbudowany w latach 1651 - 1705 - perła polskiego baroku.
Kościół farny zbudowany jest na planie krzyża łacińskiego; usytuowany został na osi ulicy Świętosławskiej. Jest to budowla bazylikowa z transeptem, trójnawowa, z emporami nad nawami bocznymi. Wysoka, barokowa fasada – dzieło Bartłomieja Nataniela Wąsowskiego – podzielona jest gzymsami na trzy kondygnacje. Nad portalem głównym autorstwa Franciszka Koźmińskiego we wnęce wznosi się figura św. Ignacego Loyoli, założyciela zakonu jezuitów. Trzyma on w ręku pochodnię, unoszony jest przez orła i depcze węża grzechu. Pod postumentem umieszczona jest tarcza z napisem: Domus Domini porta coeli [dom Boga i brama do nieba, Rdz 28,17], powyżej natomiast ignacjańskie zawołanie: A. M. D. G. [ad maiorem Dei gloriam – na większą chwałę Boga]. W oddzielnych wnękach po lewej stronie umieszczone są postaci świętych związanych z diecezją poznańską i wezwaniem kościoła: Stanisława Kostki - z Dzieciątkiem i Wojciecha - z włócznią, po prawej zaś Stanisława biskupa - z pastorałem i Alojzego Gonzagi - z krzyżem. W górnej kondygnacji fasady po bokach półkolistego okna znajdują się figury świętych jezuickich: Franciszka Borgiasza (z lewej) i Franciszka Ksawerego (z prawej). Szczyt jest zwieńczony krzyżem, pod nim znajduje się monogram IHS, otoczony przez symbole czterech Ewangelistów.
W 1725 roku dobudowano dwie wieżyczki z barokowymi hełmami (tzw. ośle uszy), wyposażone kiedyś w cztery mniejsze dzwony: sygnaturkę, dzwon na Anioł Pański, dzwon za konających i dzwon pogrzebowy.
Południowa ściana kościoła została wzniesiona częściowo na dawnych murach obronnych miasta – zgodę magistratu otrzymali jezuici pod warunkiem, że wybudują nowy mur miejski. Jej projekt, podobnie jak bogato zdobione zewnętrzne szczyty transeptu, wykonał Jan Catenazzi. Ściana ta stała się jak gdyby drugą fasadą – była ona kiedyś z daleka bardzo dobrze widoczna, zwłaszcza z głównej drogi śląskiej, biegnącej krawędzią wysokiej skarpy nad doliną Warty przez Wildę. Ścianę zdobi obraz malowany na płycie żelaznej z XVIII wieku, przedstawiający Serce Jezusowe.
Pod kościołem znajdują się potężne piwnice być może połączone korytarzem podziemnym z innymi zabudowaniami na Starym Mieście. W jedenastu kryptach chowano ciała zakonników i dobroczyńców (w latach 1798 – 1810 także parafian). Jest tu miedziana trumna ks. Kacpra Drużbickiego (zm. 1662), ustawiona na murowanej podstawie w formie sarkofagu (trumnę otwarto w 1924 roku, znaleziono szkielet wysokiego mężczyzny przykryty czerwonym jedwabiem), oraz sarkofag Ludwiki (za. 1680), córki potomka rodu Kostków, żony kasztelana Jana Korzbok – Łąckiego. W jednej z krypt odbywały się kiedyś nabożeństwa za zmarłych w dzień zaduszny. Zachowały się do dziś elementy wyposażenia ołtarza (drewniane figury Matki Bożej i św. Jana Ewangelisty z pierwszej połowy XVIII wieku oraz krucyfiks z początku XX wieku). Przy wejściu do podziemi od strony prezbiterium znajduje się tablica pochodząca prawdopodobnie z dawnej kolegiaty, przedstawiająca św. Marię Magdalenę. Zawiera ona inskrypcję In Christo Pax [pokój w Chrystusie]. Podczas II wojny światowej pod budynkiem Fary mieściły się magazyny niemieckie, później także schron przeciwlotniczy. Po wojnie użytkowane były przez Centralne Piwnice Win Importowanych – beczki przechowywane były w kryptach zachodnich. Obecnie podziemia farne udostępnione są zwiedzającym.
https://www.fara.archpoznan.pl/fara/architektura
dodane na fotoforum:
