ULICZKI...

Położenie
Ul.Mostowa leży na Nowym Mieście, biegnie od ul.Bugaj do Nowomiejskiej.
Zobacz na mapie

Nieco historii
Pierwotnie droga biegnąca jako przedłużenie Długiej wąwozem strumienia do przeprawy przez Wisłę, a następnie do przystani. Jej przedłużeniem od skrzyżowania ulic Mostowej z Bugajem i Rybakami do rzeki była ul.Boleść. W XVI w. dochodziła do brzegu Wisły, który biegł wzdłuż późniejszych ulic Bugaj i Rybaki. Ok. 1520 Mostową nazywano Waliszewem, w ciągu XVI w. również ul.Przewoźną. Już ok. 1500 zabudowana po stronie północnej drewnianymi domami, w 1564 posiadała ich 34; zamieszkałe były przez ubogą ludność. Od wybudowanego w latach 1568-1575 mostu stałego nazwana Mostowa (pamiątkowa tablica fundacyjna, z roku 1572, znajduje się w zbiorach Muzeum Historycznego m. st. Warszawy). Przed 1572 została wyrównana, a w 1595 częściowo wybrukowana. Po ukończeniu mostu drewniane domy przy ul.Boleść rozebrano. W 1581 Anna Jagiellonka wybudowała basztę zwaną Mostową dla ochrony mostu przed pożarem; wyjazd na most prowadził przez basztę. W końcu XVI w. wybudowano przy Mostowej drewniany szpital św. Łazarza, a na początku XVII w. nowy murowany budynek dla tegoż szpitala i kaplicę (późn. nr 7). Pomimo zniszczenia mostu przez Wisłę w 1602 ulica nie straciła swego znaczenia prowadząc do przystani i przewozu. W latach 1648/1649 basztę przebudowano na "Depositorium prochowe koronne", czyli prochownię; przebudową kierował gen. Krzysztof Arciszewski, budowniczy arsenału. W 1655 zabudowa Mostowej została całkowicie spalona przez Szwedów; po 1669 prawie wszystkie domy odbudowano. W połowie XVIII w. przy Mostowej budowane są domy murowane; obok warsztatów rzemieślniczych pojawiają się liczne szynki i garkuchnie. W 1761 ulicę wybrukowano na nowo. Dawna baszta - "Depositorium prochowe" - została rozbudowana przez wzniesienie w 1769 piętrowej kamienicy od Mostowej - budynku przeznaczonego na więzienie. W 1784 przy Mostowej było 20 kamienic, przeważnie 2-piętrowych, o klasycystycznych fasadach i 7 dworków po stronie południowej. Wśród kamienic wyróżniały się: nr 8 z godłem św. Floriana oraz nr 16 - Dominikanów, wzniesiona w 1775. W 1792 liczba mieszkańców Mostowej sięgała tysiąca: byli to przeważnie rzemieślnicy, przekupnie i służba oraz nieliczni urzędnicy sądowi i policyjni zatrudnieni w pobliskim więzieniu w baszcie Mostowej i przy ul.Boleść. W szpitalu św. Łazarza przebywało 250 chorych. Przed 1819 rozebrano ostatnie drewniane dworki i wybudowano na ich miejsce kamienice. W 1832 przeniesiono szpital na Książęcą, dzieląc rozległą posesję na wiele części i odnajmując licznym dzierżawcom. W końcu XIX w. niektóre XVIII-wieczne kamienice nadbudowano do 4 pięter oraz wybudowano kilka nowych 4-, a nawet - 5-piętrowych. W 1910 przez posesję nr 10 przebito wylot ul. Starej. Zabudowa Mostowej została całkowicie wypalona lub zniszczona w 1944. Kamieniczki po stronie północnej, parzystej, zrekonstruowano starannie w latach pięćdziesiątych, druga strona pozostała niezabudowana w dolnej partii, otwierając widok z Mostowej na odsłonięte i częściowo zrekonstruowane mury obronne. W 1967 ukończono odbudowę bramy Mostowej (arch. J. Grudziński), włączając ją funkcjonalnie do nowoczesnej siedziby Państwowego Zespołu Ognisk Wychowawczy.
źródło: "Ulice i place Warszawy" - Eugeniusz Szwankowski, Wydawnictwo Naukowe PWN SA

dodane na fotoforum: