wawa.spacerek świąteczny:)

Ulica Świętojerska

Położenie
Ulica leży na Nowym Mieście i biegnie od ul. Freta do ul. W. Andersa.
Zobacz na mapie

Nieco historii
Dawna droga narolna biegnąca wzdłuż tzw. włóki Świętojerskiej stanowiącej uposażenie kościoła św. Jerzego. Kościół, pierwotnie drewniany, usytuowany był w pobliżu naroża ulic Freta i Świętojerskiej. Od 1388 na roli Świętojerskiej założono ogrody i wydzierżawiono je mieszczanom, co dało początek jurydyce Świętojerskiej, zwanej też Świętojurską lub Klasztorną. W 1454 wybudowano przy drodze Świętojerskiej murowany kościół św. Jerzego i klasztor Kanoników Regularnych. Nazwa ulicy Przy św. Jerzym występuje po raz pierwszy w 1485. W XVI w. oprócz rolników przy Świętojerskiej mieszkali rzemieślnicy, zabudowa mieszkalna była drewniana i pozostała taka do XVIII w. W latach 1624/1625 epidemia zdziesiątkowała ubogą ludność Świętojerskiej. W 1660 na gruncie Świętojerskim po północnej stronie ulicy stały 24 domy i dworki czynszowe oraz 4 browary. W 1676 Jan Dobrogost Krasiński na wykupionych ogrodach mieszczańskich i gruntach szlacheckich przystąpił do budowy pałacu i zakładania ogrodu wzdłuż południowej strony Świętojerskiej na długości przeszło 400 m. Dziedziniec pałacu (późn. pl.Krasińskich) oddzielała od Świętojerskiej oficyna pałacowa, przy której stanęła brama prowadząca na dziedziniec. W ciągu pierwszej połowy XVIII w. przy Świętojerskiej wybudowano szereg niewielkich domów drewnianych oddzielających ogród od ulicy. W drugiej połowie XVIII w. wybudowano pałace Wendorfa i Morandich (późn. nr nr 30 i 32) o skromnych fasadach, bez ogrodów, przeznaczone na wynajmowanie lokali. W 1779 wystawiono obszerną kamienicę (pod nr 1790) należącą do sąsiedniego Teatru Narodowego, usytuowanego przy pl.Krasińskich. W 1784 przy Świętojerskiej stały: 3 pałace, 12 kamienic, klasztor i 15 dworków drewnianych oraz niewielki szpital żydowski (posesja 1778). Na tyłach kamienic i dworków znajdowały się zabudowania gospodarcze, stajnie, wozownie, komórki, a na niektórych posesjach - browary i szlachtuzy. W końcu XVIII w. pośród 850 mieszkańców Świętojerskiej znajdowało się 10 dygnitarzy, sporo urzędników, prawie 100 rzemieślników, dwa razy tyle służby oraz wielu wyrobników, nędzarzy "bez sposobu do życia" i prostytutek. Wśród warsztatów rzemieślniczych wyróżniał się zakład kowalski Jana Mariańskiego (posesja 1771) zatrudniający 20 rzemieślników. 18 kwietnia 1794 podczas ucieczki oddziałów rosyjskich gen. Igelstroma na Świętojerskiej doszło do ostrego starcia, spalono kilka domów, a wielu mieszkańców Świętojerskiej zginęło w walce. W 1809 wysiedlono ze Świętojerskiej ludność żydowską. W 1810 przebito ul.Bonifraterską łączącą Świętojerskiej z Długą i Miodową. Po 1818 w zabudowaniach kościoła i klasztoru św. Jerzego umieszczono fabrykę maszyn Braci Ewans. W latach 1818-1829 wybudowano przy Świętojerskiej kilka domów murowanych; w 1830 70% zabudowy stanowiły kamienice. W latach 1831-1864 przy Świętojerskiej ogniskuje się żydowski handel korzeni, win, materiałów piśmiennych, sukna, płócien i materiałów bawełnianych oraz powstają niewielkie fabryczki krochmalu, laku i wyrobów z włosia. Przy Świętojerskiej mieszkało wielu prawników i urzędników sądowych związanych z sądem pokoju mieszczącym się w oficynie pałacu Krasińskich przy Świętojerskiej. W 1862 Świętojerska została poszerzona i uregulowana; wtedy to aż 13 kamienic posiadało po dwa podwórza i głębokie oficyny. W 1893 na miejscu fabryki Ewansów pod nr 10 umieszczono wielką wytwórnię koronek Feinkinda, czynną do ok. 1909. W 1atach 1893-1896 rozebrano w znacznej części kościół św. Jerzego. W 1913 na tym miejscu i na miejscu fabryki Feinkinda rozpoczęto budowę piętrowej hali targowej o 44 kramach, 60 sklepach i 100 piwnicach (proj. inż. K. Gadomski). W 20-leciu międzywojennym Świętojerska miała nadal charakter ulicy handlowej związanej ściśle z sąsiednimi Nalewkami i Bonifraterską. Podczas wojny północna strona Świętojerskiej znalazła się w obrębie getta i ludność jej została wymordowana, a zabudowa w całości zniszczona. W latach 1945-1947 odsłonięto fragment gotyckiej ruiny kościoła św. Jerzego (nr 8/10). Nowe, nowoczesne bloki mieszkaniowe przy Świętojerskiej nie nawiązywały do stylu dawnej zabudowy. Odcinek między Bonifraterską i ul.gen.W.Andersa zmienił swój bieg. W 1962 rozebrano ruiny gotyckie pozostałe po kościele św. Jerzego i ulica została w całości zabudowana.
źródło: "Ulice i place Warszawy" - Eugeniusz Szwankowski, Wydawnictwo Naukowe PWN SA

dodane na fotoforum: