Lanckorona...

Miejscowość Lanckorona (1361) (łac. Landiscorona) została założona przez Kazimierza III Wielkiego. W drugiej połowie XX wieku rozpowszechniła się opinia, że Lanckorona została założona przez niemieckich osadników. Teoria o niemieckiej osadzie jest błędna według historyków PAN. Ze źródeł pisanych, głównie manuskryptów Jana Długosza wynika, że Zamek w Lanckoronie (łac. Landiscoronese castrum), zwany również zamkiem lanckorońskim, został zbudowany przez Kazimierza III Wielkiego w połowie XIV w. Zamek chronił drogę do Krakowa i strzegł granicy między Krakowem a księstwem oświęcimskim, którego władca Jan I Scholastyk złożył w 1327 r. hołd lenny królowi Czech, Janowi Luksemburgowi, stając się lennikiem korony czeskiej. Granica ta przebiegała wówczas u stóp Lanckorońskiej Góry, na zachód od wzniesienia. Dokumenty źródłowe nie podają dokładnej daty budowy zamku; pierwsza wzmianka pochodzi z 1366 roku, gdy wymieniony jest urzędujący burgrabia o imieniu Orzeszko. W późniejszym okresie zamek stanowił rezydencję starostów lanckorońskich i kilkakrotnie zmieniał właścicieli. Ruiny zamku do dziś znajdują się na szczycie Góry Lanckorońskiej. Ostatecznie do samej lokacji doszło 31 marca 1366 roku. Kazimierz nadał dotychczasowej osadzie przywilej miejski na prawie magdeburskim. W przywileju tym zostały ustanowione cotygodniowe targi czwartkowe. Poza tym w akcie tym znajdowały się:
• prawo handlu w Krakowie i innych miastach królewskich,
• prawo wolnego wyrębu drzew w granicach miasta
• prawo przywozu piwa dla mieszczan,
• prawo składu,
a także obdarzył Lanckoronę prawami identycznymi, co miasto stołeczne Kraków.
Z pojedynczych zapisów wiadomo, że pierwszym burgrabią fortecy był Orzeszko, który pełnił tę funkcję w latach 1366-1375. Poza tym na zamku często pojawiali się tu królowie: fundator zamku i miasta Kazimierz III Wielki i Władysław Jagiełło, którzy wykorzystywali niewielką odległość Lanckorony od Wawelu i bogate w zwierzynę tereny łowieckie. Pierwszym tenutariuszem Lanckorony (od 1391) był Mikołaj Strasz herbu Odrowąż.
Na początku XVII wieku Lanckorona była własnością wojewody krakowskiego Mikołaja Zebrzydowskiego, który obrażony na Zygmunta III przebywał na tamtejszym zamku, układając plany pamiętnego rokoszu. Podczas konfederacji barskiej zamek lanckoroński służył konfederatom jako punkt oparcia. Tu 21 maja 1771 wojska rosyjskie Aleksandra Suworowa pobiły w bitwie konfederatów dowodzonych przez, zdrajcę[7], generała Dumourieza. Po przegranej bitwie 8 czerwca 1772 r. konfederaci poddali zamek lanckoroński wojskom austriackim. 17 marca 1774 r. starostwo lanckorońskie zostało podzielone na trzy klucze (lanckoroński, myślenicki i makowski), następnie sprzedane. 17 stycznia 1777 klucz lanckoroński został nabyty przez księżnę Kurlandii Franciszkę Krasińską za sumę 464 662 zł. 18 marca 1797 roku cesarz Franciszek II potwierdził przywileje grodzkie Lanckorony, ustanowił magistrat oraz nadał miastu herb, w którym wieniec laurowy zwieńczony koroną został otoczony napisem Sigillum regiae civitatis Landskoronensis.