Pomnik Szalonego Konia

Pomnik Szalonego Konia (ang. Crazy Horse Memorial) – monument poświęcony wodzowi Dakotów Oglala Szalonemu Koniowi (Tasunka Witko) i Indianom. Kuty w skale góry Thunderhead w Górach Czarnych (ang. Black Hills) w hrabstwie Custer stanu Dakota Południowa.

Gdy zostanie ukończony, będzie największym na świecie pomnikiem. Rzeźba będzie miała 195 m długości i 172 m wysokości. Sama głowa, której wykuwanie zakończono w 1998 roku, ma 25 m wysokości. Dla porównania, znajdujące się 15 km na północny wschód głowy prezydentów wykute w zboczu Mount Rushmore mają wysokość 18 m. Pomnik jest główną atrakcją tzw. Crazy Horse Memorial Center.

Pomnik przedstawia wodza Dakotów Oglala Szalonego Konia, który wsławił się w bitwie nad Little Bighorn w 1876 r., a krótko potem został zdradziecko zamordowany.

Prace nad rzeźbą rozpoczął w 1948 r., na zaproszenie krewnego Szalonego Konia, wodza Dakotów Henry'ego Standing Beara, rzeźbiarz polskiego pochodzenia, Korczak Ziółkowski. Dziś kontynuuje je jego rodzina.

Szalony Koń unikał kontaktów z białymi i nie jest znana żadna jego stuprocentowo pewna fotografia (najbardziej znane zdjęcie "Crazy Horse'a" przedstawia innego wojownika Siuksów). Z tego powodu, jak również dlatego, że prywatny pomnik znajduje się na terenie świętych dla Dakotów Gór Czarnych i - zdaniem krytyków - odwraca uwagę od problemów współczesnych tubylczych Amerykanów (a także z przyczyn ekologicznych i artystycznych), istnienie pomnika i działalność Centrum Crazy Horse'a bywają krytykowane przez niektóre środowiska indiańskie. Z drugiej strony wielu Indian chętnie wykorzystuje możliwości ekonomiczne i edukacyjne, stwarzane przez różne formy działalności Centrum (w tym muzeum i fundację dla indiańskich uczniów) i przez napływ licznych turystów w Góry Czarne.

Budowa pomnika nie jest i nigdy nie była finansowana przez państwo (sam Ziółkowski odrzucał taką możliwość, w tym oferowane 10 mln. dolarów, by zachować niezależność projektu). Środki na pokrycie kosztów dynamitu i ciężkiego sprzętu, za pomocą których prowadzone są prace, pochodzą z datków na rzecz fundacji "Crazy Horse Memorial Foundation". Fundacja jest organizacją non profit i została założona z inicjatywy żony zmarłego w 1982 roku rzeźbiarza, Ruth. Mottem fundacji są słowa Szalonego Konia: "My land is where my dead lie buried" (Moje ziemie są tam, gdzie leżą pochowani moi ludzie).

Do 2007 projekt kosztował 17 milionów USD.[1]