Historia zamku
Zamek w Chudowie
Obecny renesansowy zamek zbudowano na planie zbliżonym do prostokąta o wymiarach 30 x 26 m. W środku założenia znajdował się niewielki dziedziniec z centralnie usytuowaną studnią. Czworoboczną wieżę o wymiarach 8,8 x 7,5 m umiejscowiono w południowo-zachodniej części założenia. Po obu jej stronach wzniesiono prostokątne budynki, pełniące funkcje mieszkalne. Po prawej stronie wieży znajdował się trzykondygnacyjny tzw. dom pański, z którego przyziemia na zewnątrz prowadziła zamkowa furta. Po lewej stronie wieży ulokowany był tzw. budynek służebny. Zamkowy dziedziniec okalały drewniane ganki. Pierwotne wejście do zamku wiodło przez most nad fosą, prowadzący bezpośrednio na drugą kondygnację wieży.
rys. Michał Strużyna
Brak dokumentów związanych z budową zamku uniemożliwia dokładne określenie daty jego powstania. Z badań historycznych wynika, że renesansowy zamek powstał na miejscu wcześniejszego średniowiecznego założenia, po którym relikty odsłonięte zostały w czasie prowadzonych od 2000 badań archeologicznych i który należy wiązać z XV-wieczną siedzibą rodu Chudowskich.
rys. Arkadiusz Tarasiński
Za budowniczego renesansowego zamku kamienno-ceglanego uznaje się Jana Gierałtowskiego, który w 1532 roku kupił dobra rycerskie Chudów - Paniówki. Po jego śmierci majątek odziedziczył syn - Wacław. Gierałtowscy byli w posiadaniu zamku do 1622 roku. W latach 1706-1767 właścicielami zamku była rodzina Foglarów. Zamek w tym czasie przeżywał swój kolejny rozkwit i, jak podają źródła historyczne, należał wówczas do najwspanialszych rezydencji na Górnym Śląsku, w której odbywały się liczne bale i przyjęcia. Po roku 1768 zamek dość często zmieniał właścicieli tracąc na znaczeniu.
W 1837 roku właścicielem zamku w Chudowie został Aleksander von Bally, który dokonał licznych przebudów, nie uwzględniając jednak pierwotnego stylu budowli, co doprowadziło do zatarcia renesansowej formy obiektu. Między innymi, w związku z legendami mówiącymi, iż zamek w Chudowie jest starym zamkiem templariuszy, von Bally przebudował wieżę, umieszczając w niej kaplicę (połączone dwie kondygnacje wieży). W tym czasie zmianie uległo również najbliższe otoczenie zamku, przy którym powstał duży budynek o charakterze gospodarczym. Mieścił się w nim zamkowy browar i karczma.