OBORY

dworek - Dom Pracy Twórczej im. B. Prusa

Najstarsza notatka archiwalna dotycząca Obór i ich właścicieli mówi o transakcji dokonanej
w 1433 roku.

Przez cały XV i XVI w. Obory pozostawały własnością rodziny Oborskich, a w roku 1643 wraz z folwarkiem Chabzinek zostały sprzedane Koniecpolskim. W 1650 roku Obory stały się własnością wojewody krakowskiego Jana z Wielopola, hrabiego na Pieskowej Skale, Wielopolskiego. Po jego śmierci w roku 1688 całą magnacką fortunę odziedziczył jego jedyny syn - również Jan, który w miejsce istniejącego tu prawdopodobnie drewnianego dworku, pobudował w latach 1681-1688 pałac w stylu barokowym z łamanym dachem polskim tzw. odmiany krakowskiej, według projektu Tylmana z Gameren lub któregoś z jego uczniów. Nad drzwiami pałacu umieszczony został herb Wielopolskich "Starykoń", będący heraldyczną odmianą "Topora" czyli "Starży". Położenie rezydencji ułatwiało Wielopolskiemu kontakt z królem - Janem III Sobieskim, mieszkającym w Wilanowie. W tym bowiem czasie Jan Wielopolski poślubił Marię Annę D'Arquien, siostrę królowej Marysieńki, ta zaś wymogła na swym Jachniczku nominację na Kanclerza Wielkiego Koronnego dla Wielopolskiego. W roku 1688, będący w skrytej opozycji i w spisku politycznym (z Sapiehami i Ogińskim) wobec Jana III, Wielopolski nagle i w nie całkiem wyjaśnionych okolicznościach zmarł - przypuszczalnie w Oborach, a owdowiała Maria Anna spaliła pospiesznie najbardziej kompromitujące męża papiery.

W roku 1785 Urszula Wielopolska de domo Potocka przeprowadziła remont pałacu. Przebudowano dach na mansardowy z oknami ujętymi w rokokowe blaszane obramienia, na sufitach założono profilowane gzymsy, wyremontowano kominki i obramienia drzwiowe. W jednym z narożnych pokojów został wymalowany plafon przez artystę wspomnianego w dokumentach jako "Szmuglewicz - malarz". Po śmierci Urszuli dobra oborskie wraz z pałacem przeszły - drogą dziedziczenia - w ręce hrabiego Kaspra Potulickiego herbu "Grzymała". Na zlecenie następnych Potulickich - w roku 1893 architekt warszawski Władysław Marconi dobudował do pałacu kaplicę, nieco zmodernizował wnętrza oraz przeniósł na tył budynku schody prowadzące na pierwsze piętro.

W rękach Potulickich pałac i majątek pozostawały do 1944 roku. Usunięci zostali wtedy przez niemieckie władze wojskowe w związku z udziałem trojga najmłodszych członków rodziny Jana, Teresy i Anny w Powstaniu Warszawskim. Kaplica grobowa rodziny Potulickich - godny uwagi zabytek sztuki sepulkralnej - znajduje się na cmentarzu w Słomczynie.
20-letni Jan, pseudonim "Rafał", który w randze podchorążego Armii Krajowej dowodził oddziałem "Rafałków" zginął na Powiślu 24 VIII 1944 roku. Ostatnia Pani na Oborach, Maria ze Stroynowskich Potulicka, wdowa po Henryku, zmarła w wieku 75 lat w 1965 roku w Warszawie.

Pobliska miejscowość Konstancin powstała na rozparcelowanej w końcu XIX w. części dóbr oborskich i została tak nazwana od imienia Konstancji z Potockich Skórzewskiej.

Sama nazwa Obory nie jest w pełni wyjaśniona. Niektórzy wiążą ją z Marią Ludwiką D'Arquien, która z uwagi na położenie pałacu na skarpie wiślanej - miała nazwać to miejsce - na brzegu - au bord - spolszczone "Obory". Paul Cazin twierdził, że nazwa wywodzi się od nazwiska siostry królowej - de la Grange - co po francusku znaczy zabudowania gospodarcze, stodoła, obora. Obie te hipotezy nie mogą się jednak utrzymać w świetle faktu istnienia już w XV wieku Oborskich, którzy wywiedli swe szlacheckie nazwisko od nazwy swej posiadłości.

Najbardziej prawdopodobna wydaje się teza mówiąca o oboraniu ziemi wokół skarpy wiślanej gdy rzeka cofnęła się ze swej pradoliny, gdzie obecnie leżą Obory. Początkowo teren ten nazwano Oborane, po czym nazwa przekształciła się w Obory.

Pałac w Oborach stanowi dziś czołowy zabytek wśród świeckich rezydencji wiejskich XVII wieku.

zaczerpnięte z:https://www.palacobory.go3.pl/historia.html