(5)
Synagoga (dawniej bóżnica, bożnica) w Zamościu została wybudowana w 1620 roku w stylu późnego renesansu. Najpierw powstał główny budynek - na planie kwadratu wymurowano sześcian zwieńczony wysokim grzebieniem attyki, za którym kryje się dach.
W połowie XVII wieku od strony południowej i północnej dobudowano niskie babińce (pomieszczenia dla kobiet, które chcą brać udział w modlitwach). W XVIII wieku dodano przedsionek łączący synagogę z domem kahalnym. Kiedyś mieściła się tu także szkoła żydowska.
Do głównej sali modlitewnej z przedsionka prowadzi piękny kamienny portal z XVII wieku.
Sklepienia synagogi (zarówno sali głównej jak i babińców) zdobi wspaniała dekoracja sztukatorska, podobna do ornamentów na sklepieniu nawy głównej kolegiaty. Oba budynki dekorowano niemal w tym samym czasie i w obu zastosowano ten sam typ zdobienia sklepień, zwany kalisko-lubelskim.
Wnętrze głównej sali modlitewnej jest obniżone. Naprzeciw wejścia znajduje się kamienna wnęka z bogatym obramowaniem. Przechowywano w niej zwoje Tory (Aron ha-Kodesz). Zachowały się także ślady polichromii wraz z licznymi hebrajskimi napisami. Wspaniałe wiszące świeczniki to rekonstrukcja z XX wieku.
