Zbrucz.

Od 1772 r. rzeka stała się symbolem – granicą podziału pomiędzy cywilizacją zachodnią a wschodnią.

Do 1793 przebiegała po niej granica pomiędzy I Rzecząpospolitą a Austrią, od 1793 do 1809 oraz od 1815 do 1914 między Rosją a Austrią, a w latach 1921 - 1939 między II Rzeczpospolitą a Związkiem Sowieckim.

U ujścia Zbrucza do Dniestru z polecenia Jana III Sobieskiego zbudowano Okopy Świętej Trójcy – znane z dramatu Zygmunta Krasińskiego pt. "Nie-Boska komedia" .

W 1848 w pobliżu wsi Liczkowce z rzeki wydobyto posąg Świętowita .