(3)
- rybki są piękne
- jest kawiarnia,
- jest strzelnica,
- jest Ciekawie,
- można dotknąć uran.
Uran (U, łac. uranium) – pierwiastek chemiczny z grupy aktynowców w układzie okresowym.
Wśród pierwiastków występujących naturalnie na Ziemi ma największą liczbę atomową (92), jest słabo promieniotwórczy.
W uranie naturalnym występuje głównie izotop 238U (około 99,3%), któremu towarzyszy 235U (około 0,7%) i ślady 234U. Izotop 235U ulega rozszczepieniu spontanicznemu oraz pod wpływem neutronów termicznych (rozszczepienie jądra atomowego) . Izotop 238U pochłania neutrony i następnie przekształca się w 239Pu (pluton), który jest rozszczepialny. Syntetyczny izotop 233U jest rozszczepialny, otrzymuje się go przez bombardowanie 232Th neutronami.
Czysty uran jest srebrzystobiałym metalem o dużej gęstości (65% większej niż gęstość ołowiu), tworzy formy alotropowe:
* alfa (rombowa) stabilna do 667,7 °C
* beta (tetragonalna) stabilna w zakresie od 667,7 do 774,8 °C
* gamma (regularna centrowana objętościowo b.c.c) od 774,8 °C do temperatury topnienia.
Sproszkowany metaliczny uran jest piroforyczny.
Największe złoża rud uranu znajdują się w: Kongo (Wyżyna Katanga), Północnej Kanadzie, USA (Utah, Kolorado), w Jachymowie w Czechach, Turkiestanie, Tiuji Mujun, Tybecie.
W światowym wydobyciu rud uranu w przeliczeniu na czysty składnik, wynoszącym w 2002 r. 35 tys. ton przodowały: Kanada (13 tys. ton), Australia (7,2 tys. ton), Niger (3,1 tys. ton), Kazachstan (2,8 tys. ton) i Namibia (2,3 tys. ton).
Niezbyt wydajne złoża uranu występują w Polsce w Rudawach Janowickich (Miedzianka, Kowary), w okolicach Masywu Śnieżnika (Kletno) oraz w Górach Świętokrzyskich, zostały one wyeksploatowane przez ZSRR do lat 50. XX wieku. W latach 60. XX w. złoża uranu odkryto w okolicach wsi Rajsk opodal Bielska Podlaskiego.
Rabunkowe wydobycie rud uranu w Miedziance doprowadziło do zniszczenia i wysiedlenia miasta. W Kowarach u stóp Karkonoszy dla turystów otwarta jest sztolnia poszukiwawcza kopalni uranu, znajdująca się w sąsiedztwie byłych sztolni wydobywczych. W latach 1974 – 1989 działało w Kowarach Inhalatorium Radonowe, zamknięto je po 15 latach działalności po zawaleniu się nieeksploatowanej części kopalni stanowiącej źródło radonu. Aktualnie działa nowe inhalatorium radonowe w ramach komercyjnego Centrum Wypoczynku i Odnowy Biologicznej "Jelenia Struga", występująca tam koncentracja radonu jest bardzo niska. Jest to jedna z pięciu tego typu atrakcji na świecie. Wyrobisko Kopaliny w pobliżu Kletna jest także udostępnione do zwiedzania przez turystów.
dodane na fotoforum:
