(1)
kurzawka olbrzymia (niem. Riesenbovist lub Riesenstäubling, łac. Langermannia gigantea) – jadalny, bardzo smaczny grzyb należący do klasy podstawczaków [#1]. Wytwarza okazałe owocniki osiągające 10-70 cm średnicy i masę do 20 kg w stanie świeżym. Początkowo są one białe, później białawe, kremowe, szarożółtawe, żółtobrązowe, w końcu szarobrązowawe. Owocniki pojawiają się na łąkach, pastwiskach, w parkach i ogrodach, na żyznych glebach bogatych w azot, jak i kwaśnych. Każdy owocnik produkuje ponad 7 bilionów zarodników (sporów), przez co zostaje uznawany za najpłodniejszego grzyba. Poza tym wytwarza środek antynowotworowy Calvacin[#2][#3].
W Polsce jest gatunkiem bardziej rozpowszechnionym w północnej części kraju, na południu rzadko spotykanym.
Młode okazy są jadalne, ale nie mogą być pozyskiwane z natury i spożywane ze względu na ochronę prawną. Można je przyrządzać, po wcześniejszym pocięciu na plastry, w podobny sposób do przyrządzania sznycli wiedeńskich; w przeszłości były stosowane w pszczelarstwie, do uspakajania pszczół, poza tym znajdował również zastosowanie jako hubka[#4].
W Polsce gatunek podlega ścisłej ochronie.
[#1] Brian Spooner: Pilze Mitteleuropas (1999), Orbis, ISBN 3572014050
[#2] Składniki zawarte w grzybach oprócz wartości odżywczych wykazują również określone działanie farmakologiczne. Po raz pierwszy właściwości przeciwnowotworowe grzybów opisał Lucas w 1957. Wykazał, że podawanie ekstraktów z owocników grzybów Boletus edulis (borowik szlachetny) myszom chorującym na mięsaka zwiększa ich szansę przeżycia. Ten sam autor z grzybów Calvatia gigantea (purchawica olbrzymia) wyizolował calvacin, substancję, która poprawia skuteczność leczenia mięsaka i białaczki [#3]. Wyraźne działanie przeciwnowotworowe, silniejsze niż ekstrakty alkoholowe wykazują także gorące ekstrakty wodne z grzybów Auricularia auricula-judae, Flammulina velutipes, Lentinus edodes, Pleurotus ostreatus, Tricholoma matsutake.
[#3] Solomon P., Wasser S.P., Weis A.: Therapeutic effects of substances occurring in higher Basidiomycetes mushrooms: a modern perspective. Critical Rev. Immunol, 1999
[#4] Hubka – materiał łatwopalny produkowany z huby rosnącej na drzewach buka, jodły i brzozy. Produkowano ją mocząc w saletrze i odwarze z popiołu drzewnego, następnie miażdżąc i susząc. Otrzymany proszek był łatwopalny i używano go do rozpalania ognia krzesiwem. Czasem stosowano go jako środek domowy do tamowania niewielkich krwotoków. Mylona z czyrem.
dodane na fotoforum:
rochas 2010-08-21
pięknie piszesz i to dwu nawet trzy jezycznie... jeszcze tylko po arabsku mi brakuje i w idisz mieli byśmy pełną ekumenikę świata
więc ja Cię pozdrawiam po polsku po nie miecku jakoś ;/ czius...
a dawniej hail hitler...
babcia1 2012-03-21
dzięki Piotrze dzięki Tobie dowiedziałam się że te wielkie białe Purchawy są jadalne..a tyle u nas ich rośnie na łąkach...Pozdrawiam Serdecznie i Wiosennie!!
