Obiekt powstał w latach 1644-1653 r. w stylu barokowym z fundacji biskupa Kaspra Działyńskiego i kanclerza wielkiego koronnego, starosty bydgoskiego Jerzego Ossolińskiego. Początkowo mieściło w nim się Kolegium Jezuickie. W XVII wieku, w budynku znajdowały się mieszkania dla jezuitów, szkoła z czterema lub pięcioma klasami, aula przystosowana do spektakli teatru szkolnego w czasie uroczystości szkolnych i kościelnych oraz bursa muzyczna dla członków orkiestry szkolnej.
Na skutek przebudów dokonanych w latach 1697-1702 oraz w XIX w. budynek zatracił swój pierwotny barokowy charakter. Obecnie jest to ceglany, otynkowany, podpiwniczony, dwupiętrowy gmach zbudowany na rzucie wydłużonego prostokąta z dwoma ryzalitami i częścią skrzydła bocznego przy elewacji wschodniej. Elewacja reprezentuje styl klasycystyczny, z eklektyczną dekoracją sztukatorską. W części pomieszczeń znajdują się sklepienia kolebkowe i kolebkowo-krzyżowe.
Ratusz jest jedynym zachowanym fragment dawnego kompleksu obiektów jezuickich, który oprócz dawnego kolegium stanowiły: klasztor i kościół. Oba obiekty zostały zburzone w 1940 r., przez co została od strony Starego Rynku odsłonięta tylna fasada ratusza.
dodane na fotoforum: