MAKIETA OSI SASKIEJ W ARKADACH KUBICKIEGO

Oś Saska – barokowe założenie urbanistyczne XVIII-wiecznej Warszawy, związane z budową rezydencji królewskiej dla Augusta II Sasa – Pałacu Saskiego. Z powodów finansowych (i politycznych) wiele zaprojektowanych elementów, które miały dopełniać oś, nie zostało w ogóle wybudowanych.
Oś ciągnie się od Krakowskiego Przedmieścia do placu Za Żelazną Bramą, przez Ogród Saski, a jej długość wynosi ok. 1650 metrów, przebiega wzdłuż linii łączącej dwa istotne miejsca związane z państwowością Polską – kościół św. Wawrzyńca w ówczesnej wsi Wola (dawne pole elekcyjne) i wieś Kamion (miejsce pierwszej wolnej elekcji w 1573 r.). Centralnym punktem tego założenia urbanistycznego był Pałac Saski wraz z ogrodem, a także plac Żelaznej Bramy oraz koszary Mirowskie. Między Krakowskim Przedmieściem a Pałacem Saskim powstał ogromny dziedziniec, który od strony północnej, wschodniej i południowej otoczono murem z bramami wjazdowymi z każdej strony. Od strony zachodniej urządzono bramę wjazdową z wielkimi żelaznymi wrotami, tak masywnie i kunsztownie wykonanymi iż zmieniono nazwę placu Wielopole, znajdującą się przed bramą, na plac Żelaznej Bramy.
Prace nad Osią Saską trwały niemal 40 lat – kształtowanie założenia architektonicznego Osi Saskiej trwało początkowo od 1713 r. do początków lat 20. XVIII wieku, w drugim etapie od 1717 r. do śmierci Augusta II i ostatecznie zostało ukończone przez Augusta III w latach 30. i 40. XVIII wieku.