Dwa kilometry od centrum Raczek znajdują się ruiny pałacu Paca w Dowspudzie, stanowiące scenerię do cyklicznego Festiwalu Celtyckiego. Są to pozostałości neogotyckiego zespołu pałacowego, dawnej głównej rezydencji rodu Paców. W skład zespołu wchodził pałac hr. Ludwika Michała Paca wznoszony kolejno, według projektów architektów włoskich: od roku 1820 - Piotra Bosio, w latach 1823- 1827 - Henryka Marconiego.
Pałac był okazałą, dwukondygnacyjną budowlą, z korpusem głównym zwieńczonym nadbudówką typu belweder, skrzydłami bocznymi połączonymi z ośmiobocznymi pawilonami z attyką i sterczynami. Dwukondygnacyjne były też piwnice. Pałac był bogato zdobiony: na zewnątrz sztukaterią pełną fryzów, gzymsów, ażurowych attyk i ostrołukowych okien, wewnątrz rzeźbami Karola Aureliego oraz malowidłami pędzla Mikołaja de Angelista i Jana Carelliego.
Hrabia zgromadził w pałacu wyjątkowy księgozbiór oraz wiele dzieł malarstwa światowego, m.in. Rembranta, Murilla, Van Dycka. Posiadał obrazy przedstawiające najsławniejsze zwycięstwa oręża polskiego. Urządził muzeum ze zbiorami militariów.
Rząd carski odebrał dobra Pacowi za udział w powstaniu listopadowym i nadał je Generałowi Sulimie. Po nimPark Sulimie w posiadanie majątku wszedł Karcew, który doprowadził pałac do dewastacji. Ostatecznie prawie całość budowli rozebrano w 1887 r. Pozostał tylko arkadowy portyk, wieża Bociania i część przyziemia. Oprócz fragmentu pałacu zachowały się też budynki dawnej stajni i psiarni.Dawny kształt budowli utrwaliły, zrekonstruowane do wysokości kilkudziesięciu centymetrów mury pałacu.
Pozostałości majątku Paca zajmuje od lat międzywojennych szkoła rolnicza. Na jej terenie znajduje się też stary park o obszarze prawie ośmiu hektarów.
CELTYCKIE KORZENIE W DOWSPUDZIE
Ktoś się może zastanawiać, co ma mała wieś na końcu świata wspólnego z Celtami? Ma i to całkiem sporo.
Wieża BocianiaReorganizację i unowocześnienie swoich majątków oparł Pac na wzorach angielskich oraz na osiągnięciach Stanisława Zamoyskiego w ordynacji zamojskiej. Ten ostatni, podobnie jak Dezydery Chłapowski w Poznańskiem, był również zwolennikiem naśladowania gospodarki angielskiej.
Swoje podupadłe i wyludnione po wojnie folwarki zasiedla Pac wysokokwalifikowanymi osadnikami, sprowadzonymi z Niemiec i Anglii. W latach 1815-1821 przyjechało tam między innymi 50 rodzin szkockich i angielskich. Osadnicy ci z czasem zasymilowali się z ludnością miejscową, o czym świadczą najdobitniej nazwiska obcego pochodzenia, jeszcze dziś występujące w okolicach Raczek i Dowspudy, Osadnictwo angielskie przyczyniło się zdecydowanie do podniesienia kultury rolnej przemysłu i rzemiosła w tej części kraju. Osadnicy założyli między innymi wieś Nową Szkocję (nazwa ta przetrwała do dziś !) oraz folwarki New York, Langwood, Linton, Berwik, Govenloch i Broomfield.
dodane na fotoforum: