(6)
Rajsk jest starą wsią. Pierwsza o niej wzmianka pochodzi z XVI wieku.Powodem budowy pierwszej cerkwi w miejscowości było - według przekazu ludowego - objawienie się cudownej ikony Matki Boże w chrabołowskim lesie, na uroczysku Głowkowo, przy źródełku wody o nazwie Turowa Krynica. Właściciel ziemski, widząc dużo cudownych uzdrowień chorych i zbierających się przed ikoną Matki Bożej pielgrzymów, postanowił zbudować w swym majątku Stołowacz cerkiew i tu przewieźć ikonę. Legenda głosi, że powóz wiozący ikonę zatrzymał się w Rajsku. Woły odmówiły posłuszeństwa. Właściciel zezwolił na postawienie drewnianej cerkwi Matki Bożej Cierpiącej na wzgórzu w Rajsku. Dzisiejszą XVIIIw cerkiew przywieziono do Rajska z Poturzyna w powiecie Tomaszów Lubelski. Cerkiew św. św. Piotra i Pawła udało się osadzić dokładnie na fundamentach dawnej świątyni Matki Bożej Cierpiącej (Strażduszczej), zwanej Piatienka.
16 czerwca jest dniem szczególnym dla Rajska. W niedzielę, 14 czerwca 1942r o świcie we wsi byli partyzanci, mówiący po rosyjsku. Odwiedzali Rajsk, jak prawie każdą wieś leżącą blisko lasów. Tego samego dnia przez Rajsk w kierunku Strabli przejechał samochód osobowy. Po paru godzinach wracał. Zatrzymał się koło sołtysa. Byli to Niemcy, a z nimi kobieta z dzieckiem. Potem Niemcy pojechali w stronę Chraboł. Gdy przejeżdżali koło cmentarza, padły strzały. Dwie osoby w samochodzie zginęły, kobieta została ranna. Kobietą i dzieckiem zajęła się matuszka Iwankiewicz.
O świcie 16 czerwca 1942 r. wieś otoczyły oddziały gestapo i żandarmerii. Wszystkich mieszkańców Rajska spędzono na wzgórze koło cerkwi. 149 osób zaprowadzono za wieś i tam rozstrzelano. Pozostałe przy życiu kobiety i młodzież wywieziono na roboty do Rzeszy. Przez kilka lat po 1942 roku w Rajsku nie było nic i nikogo. Domy i drzewa spalone, bruk z ulicy wyrwany, cerkiew rozebrana (z tych cegieł zbudowano w Chrabołach i Orli posterunki żandarmerii niemieckiej). Ludzie zaczeli powracać w 1944 roku.Ci, którzy wracali, budowali ziemianki i tak żyli. Pierwsze domy w Rajsku zaczęto stawiać w 1947 r.
Eugenia Szumska, z domu Siemieniuk, miała wtedy półtora roku.
Tę historię pani Eugenia zna na pamięć i za każdym razem gdy opowiada, ma łzy w oczach: - Na wzgórzu przy cerkwi zaczął się sąd. A był taki, że z jednego domu miała być rozstrzelana głowa rodziny. Nie było ojca, brano syna, nie było syna, szła matka albo córka. A potem popędzono ich za wieś. Wiedzieli, że idą na zatracenie. Ale ucieczki już nie było. Wieś otoczono podwójnym pierścieniem żandarmerii i gestapo. Za wsią, gdzie były jamy na kartofle, zatrzymali się. Te jamy pogłębiali więźniowie z Pilik. Wokół szumiało żyto, tak jak dziś. Dla nich szumiało ostatni raz. Padła komenda.
Zdarzyła się wtedy przedziwna historia... W tej grupie znajdowała się osiemnastoletnia Olga Siemieniuk, dziewczyna pięknej urody. Młodemu niemieckiemu żołnierzowi zadrżała ręka na jej widok i nie strzelił. Wyrok wykonał jego przełożony. A żołnierz doznał szoku, leżał w szpitalu w Bielsku i opowiadał o zdarzeniu.
Olgę brat wykopał i przeniósł na cmentarz.
Ojciec pani Eugenii w przeddzień tragedii nocował u sąsiadów na kolonii. W domu była mama z córkami - trzyletnią i półtoraroczną. Rozstrzelano dziadka i babcię pani Eugenii - Andrzeja i Marię Kosterwów.
https://www.youtube.com/watch?v=FZ70gOAcW7E
barwy 2009-06-12
na niebiesko, piękna :) podoba mi się :)
asiak78 2009-06-12
przepiekna
annnama 2009-06-12
Miło jest mi Ciebie odwiedzać...przepiękna cerkiew..ostatnio byłam w Białym Stoku...tam też są cudne cerkwie..niestety nie miałam aparatu ze sobą i nie mogłam tego widoku uwiecznić,a szkoda...pozdrawia gorąco...:))))))
annnama 2009-06-12
Co ja piszę..przecież Ty jesteś z Białego Stoku..to wiesz o tym:))
iwmali 2009-06-12
Przepiękna cerkiew,ale historią,którą opisałeś jest jeszcze piękniejsza i taka wzruszająca... Ja jak jestem koło ciekawego miejsca zawsze szukam osoby,która mi coś opowie od siebie...zawsze to jest ciekawsze niż suche fakty z przewodnika... Pozdrawiam i życzę miłego weekendu!!!
wojrut 2009-06-12
Smutne...
Fotka piękna, lecz tym razem tekst zrobił na mnie większe wrażenie.
Pozdrawiam.
trzmiel 2009-06-12
Wojna pozostawiła wiele ran, które krwawią do dzisiaj w sercach ludzi, którzy stracili wtedy swoich najbliższych. Nam pozostaje pamiętać i nie dopuścić do tego aby się to kiedykolwiek powtórzyło. To dobrze, że przypomniałeś tę wzruszającą historię, dziękuję.
henry 2009-06-12
piękne zdjęcie.....
a historia.... smutne....ale prawdziwe.Jak to w życiu.. ech....
malybok 2009-06-12
urodziłam się w Bielsku po wojnie ,wyprowadziliśmy się z tamtąd,mama i ojciec wiele opowiadali o tamtejszej partyzantce i takich okropnych przeżyciach,dla nas to historia, ale trzeba o niej pamiętać>
bajka7 2009-06-13
Z zapartym tchem czytałam Twój opis. Chociaż tyle miejsc "krwawi" do dzisiaj, nigdy nie potrafię oswoić się z dramatem, który tak niedawno sie wydarzył. Nigdy nie potrafię zobojętnieć. Chcę pamiętać i przekazać to młodszym. Opisałeś martyrologię tych ludzi. Użyłes do tego pięknego języka. Cerkiew jest cudna. Jakże chciałabym kiedyś móc pomodlić się w takiej cerkwi...dziękuję
anka27 2009-06-13
bardzo mi się podoba...:))
krepele 2009-06-13
bardzo smutna opowieść , podoba mi się , na świecie nadal giną niewinni ludzie, to się nigdy nie skończy. Od wieków zabijano ludzi ;; dla przykładu'''- barbarzyńcy
reniagg 2009-06-14
kolory bajka.. i opowieść
fanabe 2009-06-14
baśniowy kadr w zestawieniu z tą mroczną historią...
ależ dysonans...
przekleństwo czy błogosławieństwo pamięci?
selukam 2009-06-15
Smutna rzeczywistość .......... nie pasuje do nazwy miejscowośći....... natomiast widoczek nawet bardzo 8))))) pozdrawiam i dzięki za przekaz
henry 2009-06-16
jeszcze raz tutaj wróciłam..... aby przeczytać ze spokojem...
Ile histori podobnych wydarzyło się w wielu wsiach w Polsce i mniejszych miastach..... Dlatego pamięc o tych wydarzeniach powinna trwać...
juka47 2009-06-17
. ....(¯`°♥°´¯)
........(_.^._).. POZDRAWIAM
.............(¯`°♥°´¯)CIEPLUTKO
MIŁEGO DNIA ŻYCZĘ...
mimoza7 2009-06-17
Piękne zdjęcie o wspaniałych barwach, ale historia bardzo smutna...Pozdrawiam :-)
dorkaz 2009-06-22
Fajnie,kolorowo:).Pozdrawiam.
roza51 2009-06-24
Kocham taki kosciolki,piekna cerkiew:)
zycze radosci i pogody,
dziekuje Trollu,jestes kochany:)
wesolla 2009-06-25
Śliczna focia:)
enka88 2009-06-26
niezłe połączenie niebieskiego z zielonym :P no ale ktoś musiał wpaść na taki pomysł ;) żarcik :)
jolekj1 2009-06-27
JEST PIEKNA MA W SOBIE BARDZO DUZO UROKU:-))
POZDRAWIAM CIE SERDECZNIE:-))
scorpio9 2009-06-28
Przejmująca historia....wniosków nie wyciągnięto żadnych,nadal są wojny na Świecie i cierpienie niewinnych ludzi...:((
Pozdrawiam....
achill 2009-06-28
spelnienie marzen...;)
isha9 2009-06-28
takie kolorki? nie wierze ;)
... historia wstrząsająca....aż trudno uwierzyć w taką bezwzględność - wojna wydaję się nierealnościa...
yalla 2009-06-28
Nie wiem co napisać ... straszna opowieść, piękne zdjęcie... .......................
lutka13 2009-06-29
ale Ci to wyszło, odlotowo, historia prawdzia do bólu, miłego dnia:))
sylwi81 2009-07-04
hmm........bardzo mi sie podoba
zazulia 2009-07-07
Niezmiennie , kiedy czytam o takich zdarzeniach , widzę, że przed wojną nigdzie się człowiek nie schowa... Bo w iluż to maleńkich miejscowościach , wydawałoby się , że na odludziu - zdarzyły sie podobne tragedie ... No i żadna tragedia niczego jeszcze ludzi nie nauczyła. Wojny były odkąd są i ludzie . Wieki mijają, a nam rozumu nie przybywa , niestety ...
ewusia 2009-07-19
Bardzo ładnie i ciekawie wygląda cerkiew na Twojej fotografii. Piękne kolory dodają jej uroku a wspaniały opis dopełnia całości.
Pozdrawiam.
energy1 2009-08-23
................................wstrząsająca opowieść o życiu........................
mila82 2009-08-27
obejrzałam całą galerię... masz dobre oko i fantazję, do tego jeszcze miłośnik historii...będę tu zaglądać...pozdrawiam:]
obiekt 2009-09-29
piękności :)
massi 2009-10-05
Każda fotografia ma swoją historię....czasem wzruszającą,wesołą albo smutną.Wielu ciekawych prac jeszcze Ci życzę:)
argos 2010-07-30
Piękna fotografia. Mam zdjęcie tej cerkwi wykonane latem 1915 r. gdy stała jeszcze w Poturzynie, a także jej wnętrza z ikonostasem. Interesuje mnie historia tej cerkwi. Chętnie nawiążę kontakt z kimś z Rajska mogącym udzielić informacji o cerkwi jak również mogącym przesłać fotografie obecnego wnętrza i ikonstasu. Odpowiem na każde poważny list/e-mail. Proszę pisać anojanusz@wp.pl :)
empiwi 2011-03-23
komentarz ....http://www.youtube.com/watch?v=FZ70gOAcW7E&feature=related....takich miasteczek juz nie ma .....
mpmp13 2013-02-26
Pozdrawiam....re: wiosna jest ...słychać ją w śpiewie ptaków,widać na ogródkach...ranniki ,przebiśniegi już się pokazały.....
