Tylko między blokami skromny pomniczek...

... w kształcie macewy przypomina, że był to teren pierwszego cmentarza żydowskiego w Łodzi. A przecież spoczęło tu wielu ważnych ludzi początków rozwoju tego miasta. W 1930 roku Gmina Żydowska wydała monografię tego cmentarza, badaniami zajęła się grupa badaczy pod kierunkiem Filipa Friedmana. Dowiedzieć się z niej można, że zarejestrowano na terenie cmentarza 3871 nagrobków, jednak na podstawie Pinkasów Chewra Kadisza* ustalono, że pochowano tu 4808 osób dorosłych i aż 8347 dzieci, wśród których śmiertelność w XIX wieku, była bardzo wysoka. Przebadano wtedy wszystkie epitafia na macewach. Większość była typowa: człek zacny i prawy, bogobojny, lubiany, sławiony w społeczeństwie. Najstarsze pochowane osoby liczyły 118 lat - Majta i Chaja Sura - 112 lat. Spoczęły tu również ofiary katastrofy budowlanej w synagodze przy Wolborskiej. Do barwniejszych epitafiów należy ta Awigorda Kohna zwolennika cadyka Jakuba Icchaka z Lublina, następnie rebego Bunema z Przysuchy, wreszcie cadyków Icchaka i jego syna Menachema Mendla z Warki. Z kolei Pinchas Zajdler, zwany też Pinchas der Aptejker sprowadzał do Łodzi lekarstwa i sprzedawał je w swoim składzie aptecznym na Starym Mieście. Również pierwszy łódzki księgarz Jankiel Gutsztadt spoczął tutaj. Leżeli tutaj: ojciec Izraela, Kalman Poznański, jego mtka Małka oraz szwagier Samuel Tugenhold, znany lekarz. Legli tu również założyciele znanych później rodów fabrykanckich jak ojciec Szai Rosenblatta Dawid, Joachim Silberstein i Abraham Prussak. Groby ich potomków znajdujemy już na nowym cmentarzu przy ulicy Brackiej. Znani są w historii Łodzi Icchak Bławut i Samuel Saltzman.
Ciekawe biogramy to Mordechaj Kopelowicz zwany Paker, od wykonywanej profesji tragarza. Uchodził on za jednego z ukrytych cadyków, których liczba jest stała w każdym pokoleniu i wynosi 36 na świecie. Na jego grobie składano po śmierci kwitełech...
Wszystko to rozpłynęło się w nicości.
* - Bractwo Pogrzebowe założone w 1811 r. po kilku miesiącach poszerzono jego działalność o opiekę nad chorymi (Bikur Cholim). Od 1822 jego działalność była prawnie zakazana, mimo to działało dalej. Pinkasy - księgi Bractwa, gdzie zapisywano ważne informacje z życia Bractwa, również dane o pochówkach.