(0)
Na górce rozrządowej przeładowni Łazy na wysokości Posterunku nr 2, obok torów d. kolei Warszawsko-Wiedeńskiej przy drodze do Zawiercia stoi jeden z najciekawszych zabytków Łaz - wodociągowa kolejowa wieża ciśnień, zw. "Królewską" z 1898 r. Wieża powstała dla zasilania w wodę technologiczną parowozów oraz stacji rozrządowej w Łazach. Woda ujmowana była z rzeki Mitręgi i parowymi pompami tłokowymi podawana do dwóch zbiorników o pojemności 250 m3 znajdujących się w części szczytowej.
Architektura wieży ciśnień reprezentuje Rundbogenstil [styl arkadowy - przyp. autora] i romanizm [neoromanizm - przyp. autora]. Wieża łazowska jest analogiczna do wież budowanych od l. 80-tych XIX w. na innych stacjach kolei warszawsko-wiedeńskiej mieszczących jeden (np. stacja Sosnowiec- Maczki) lub dwa zbiorniki (np. stacja Ząbkowice). Wieża ta stanowi model określony w typologii wodociągowych wież ciśnień jako "kolumny dwumodułowej", opartej na rzucie wydłużonego ośmiokąta (prostokąt o wymiarach 15,32 m x 7,7 m ze ściętymi narożnikami). Całkowita wysokość wieży 24,2 m, kubatura ok. 19 tys. m3, powierzchnia zabudowy 111,7 m2, powierzchnia użytkowa 446,2 m2, grubość ścian u podstawy 1,25 m, wyżej 0,94 m.
Na zewnątrz uwidacznia się wyraźny podział gzymsami na podstawę, trzon i głowicę wysuniętą poza lico trzonu. Fundament i trzon budowli murowany z cegły. Elewacje trzonu symetryczne trójosiowe podkreślone lizenami poprowadzonymi przez całą jego wysokość. W trzonie okna łukowe, a pod głowicą małe, okrągłe. Część otworów okiennych w elewacji wschodniej zamurowane. W przyziemiu i na pierwszej kondygnacji w ściętych narożach występują również podwójne, prostokątne otwory w formie strzelnic.
Interesujący jest gzyms oddzielający głowicę od trzonu wieży imitujący średniowieczne machikuły. Głowicę osłaniającą zbiorniki z wodą wykonano w konstrukcji szkieletowej, stalowej z kątowników i teowników z wypełnieniem ceglanym spoinowanym od zewnątrz i wewnątrz z dużymi, prostokątnymi oknami.
Więźbę dachową wykonano ze stalowych dźwigarów, kratownicowych, odeskowanych i pokrytych papą.
Do wieży prowadzą schody z obustronną murowaną balustradą. Drzwi wejściowe dwuskrzydłowe, płycinowe drewniane z naświetlem. Stropy wykonano systemem Kleina (ceramiczne na dźwigarach stalowych). Komunikacja pionowa została rozwiązana poprzez wykonanie betonowych schodów poprowadzonych wzdłuż ścian wewnętrznych klatki schodowej (trójbiegowe). Poręcze schodów ze stali z podchwytem drewnianym.
W przyziemiu wieży usytuowano rurociągi i zawory przewodów doprowadzających i odprowadzających wodę. W trzonie umiejscowiono: klatkę schodową, pion z instalacjami rurociągów i dwa pomieszczenia na skrzydłach. Kondygnacja podzbiornikowa (z okrągłymi oknami) jest jednoprzestrzenna i była wykorzystywana w trakcie konserwacji zbiornika jako pomost roboczy. Tu również jest umiejscowiona Dojście stalowa drabina prowadząca do głowicy.
Głowica mieści zbiorniki na wodę. W tym miejscu na koronie trzonu zamontowano granitowy pierścień na którym ułożone zostały koleiny z dwuteownika stalowego stanowiącego podparcie krawędzi dwóch nitowanych, stalowych zbiorników. Dodatkową podporę stanowią dwie belki blachownicowe (nitowane) o wysokości 0,8 m. Belki zwarte są na koronie trzonu. Zbiorniki posiadają średnicę 6,3 m, wysokość 4,1 m i pojemność 250 m3.
W okresie eksploatacji prowadzono wyłącznie prace konserwacyjne pozwalające zachować funkcjonalność wieży. Pomieszczenia w trzonie wieży adoptowano na pomieszczenia mieszkalne opuszczone w połowie l. 80 tych XX w. Wpis na mapach wojskowych kilkakrotnie uchronił wieżę przed wyburzeniem. Fundamenty, mury nośne trzonu, strop międzykondygnacyjny, pomosty robocze, zbiorniki i głowica zachowały się do dziś w dobrym stanie technicznym. Niestety obecnie niszczeje na naszych oczach. Ma wybite okna, niszczejące mury [widoczne stopniowe odrywanie się stalowych elementów okucia głowicy - przyp. autora] i zły stan dachu. Obecnie nie jest udostępniona do zwiedzania. Na jakiekolwiek zainteresowanie się nią wskazuje jedynie ustawiona obok zabytku tablica informacyjna.
Właścicielem budowli jest PKP Zakład Nieruchomości z Częstochowy. Patronat nad zabytkiem objęła młodzież z Zespołu Szkół im. prof. Gostkowskiego.
