(6)
Zamek, a raczej dziś już pałac w Bykach. został wzniesiony w XV, lub XVI wieku w stylu późnogotyckim przez rodzinę Jaxów herbu Gryf. Nazwali się oni Bykowskimi, przejmując nazwisko od nazwy miejscowości, której byli właścicielami. Około roku 1604 zamek został zmieniony na renesansowy pałac. Przebudowy dokonał wojewoda sieradzki Jan Stanisław Bykowski z małżonką Petronelą z Małachowic Małachowską, kasztelanką łęczycką.
W roku 1705 wieś przeszła na własność rodu Wężyków. Jednak nigdy tu nie zamieszkiwali, przez co zamek popadł w ruinę. Sprawozdanie na temat ówczesnego wyglądu i stanu budowli pochodzi z roku 1821, kiedy przejeżdżał tędy Julian Ursym Niemcewicz. Pisał on o zaniedbanej, a niegdyś bogatej rezydencji. Odbudowy obiektu podjęli się dopiero jego nowi właściciele-Jeziorańscy. Prace zakończono w roku 1847. Jednak kierując się oni walorami użytkowymi zatarli w bryle budynku jego pierwotne cechy. Podczas I wojny światowej w zamku stacjonowały wojska niemieckie. Panowie Ci niestety zostawili po sobie pamiątkę w postaci zdewastowanego pierwszego piętra. Następna wojna przyniosła zniszczenie północnej części pałacu, co pociągnęło za sobą częściową rozbiórkę baszty. Zaraz po drugiej wojnie światowej, ówczesny właściciel zamku i niewielkiego gospodarstwa rolnego, Maksymilian Czarniecki przekazał zniszczony przez obie wojny światowe obiekt do dyspozycji szkolnictwa. W latach 1959-1964 zamek został gruntownie odremontowany kosztem ówczesnych siedmiu milionów złotych. Kolejno w budynku swe siedziby miały: Technikum Rolnicze, Policealne Studium Weterynaryjne, Zasadnicza Szkoła Ogrodnicza. Od roku 1980 mieści się tu Ośrodek Doradztwa Rolniczego.
Zamek stoi w parku, który kiedyś był znacznie większy i prawdopodobnie obwiedziony kanałami. Jest to budowla jednopiętrowa na planie wydłużonego czworoboku wziesiona z cegły i pokryta tynkiem. W środkowej części zamku znajduje się dwukondygnacyjny ryzalit bramny nazywany też wieżą. W części przyziemnej jest brama przejazdowa. Po obu stronach budynku znajdują się dwie baszty-alkierze (pierwotnie zamek posiadał cztery baszty). Jedna z nich jest prawdopodobnie pozostałością po starej warowni. Baszta ta na planie kwadratu, wyżej sześcioboczna, posiada przyporę i otwory strzelnicze. Druga, kwadratowa baszta prawdopodobnie mieściła w przeszłości kaplicę.
W części środkowej zamku, zwieńczonej gzymsem wspartym na konsolkach zachowały się oryginalne późnorenesansowe obramienia okien. W tej części we wschodniej i zachodniej elewacji ryzalitu, na pierwszym piętrze znajdują się prostokątne okna w profilowanych obramieniach, zwieńczone gzymsami, pod którymi zachowały się fryzy z fragmentami napisów łacińskich. Na drugim piętrze znajdują się trzy półkoliste okna, zamknięte we wspólnym obramieniu, wieńczonym walutowo, z kartuszem herbowym pośrodku.
Portal główny elewacji wschodniej ujęty jest w boniowane półkolumny. Archiwoltę zdobi plecionkowy ornament z maszkaronem w zworniku, na fryzie wydłużony kartusz. W zwieńczeniu mieści się kartusz herbowy ujęty dwoma wolutami z ornamentami roślinnymi. Zachował się tu też ślad po dawnym wykuszu, wspartym na dwóch konsolkach. W zachodniej części ryzalitu-"wieży", po obu stronach bramy przejazdowej zachowały się fragmenty portalu-dwie kanelowe półkolumny. Po prawo od bramy znajduje się ciekawy portal z motywami roślinnymi. Nad gzymsem jest wysoki, trójkątny szczyt z kolumienką w środku, ozdobioną liścmi i wiszącymi gronami. Na jego końcach stoją dwie szyszki na postumentach.
Po lewej stronie bramy widoczny jest inny portal z obramieniem prostokątnym i roślinnym ornementem. Fryz w profilowanych gzymsach ozdobiony jest płaskim ornamentem obręczowym. W ziwńczeniu znajduje się kartusz herbowy z kulą zakończoną szpicem na szczycie, ujęty z dwu stron w waluty. Wewnątrz dzisiejszego pałacu zachowały się sklepienia kolebkowe z lunetami oraz fragmenty profilowanych drewnianych stropów z herbem Bykowskich.
Ponure i szare mury zamku dziś konrastują z nowym, krytym czerwoną dachówką dachem. Obiekt jest w dość dobrym stanie, choć lekkie odnowienie murów napewno by nie zaszkodziło.
https://www.zamkilodzkie.pl/pliki/piotrkow_byki.htm
