[31321041]

W języku hebrajskim cmentarz żydowski określa się domem życia wiecznego, domem grobów lub świętym miejscem. Natomiast nigdy nie używa się wywodzącego się z niemieckiego słowa kirkut. Tak mówi jedynie nie – Żyd. Nekropolia dla Żydów jest z jednej strony miejscem świętym, z drugiej nieczystym

Cmentarz
Już sam wybór miejsca na cmentarz żydowski nie jest dowolny, cmentarz powinien znajdować się w odległości 50 amot – około 25-30 metrów od granic miasta. Nie istnieje też pojęcie przenoszenia czy likwidacji cmentarza. Jeśli cmentarz został już całkowicie zapełniony i niemożliwe jest dokupienie nowego terenu, wówczas na starych grobach usypuje się grubą do 2 m warstwę ziemi, tzw nasyp. Warstw tych może być jedna, dwie a nawet kilkanaście. Nasypy stosowano między innymi na cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej. W Pradze jest cmentarz żydowski mający aż 12 nasypów.
Charakterystyczną rzeczą jest podział na część męska, żeńską oraz dziecięcą. Ważna jest też integralność ciała, stąd do grobu składa się przedmioty zawierające krew zmarłego, na przykład używane przed śmiercią materiały opatrunkowe. W Izraelu do dziś zbiera się z ulic krew osób zmarłych w zamach terrorystycznych. Zachowana odległość pomiędzy zmarłymi powinna wynosić minimalnie 54 cm. Przy mniejszych odległościach powinno się stawiać samodzielną ściankę o grubości przynajmniej 15 cm.
Cmentarz to miejsce święte ale też rytualnie nieczyste, dlatego zakaz wstępu na jego teren mają kapłani, od zakazu można odstąpić jedynie w przypadku pochówku bliskich im osób. Jednak nawet wtedy muszą zachowywać stosowny dystans od grobu. Wychodząc z z takiego miejsca należy dokonać ablucji, stąd studnie, pompy przy wyjściu z cmentarzy. Nie składa się kwiatów, te są przeznaczone tylko dla żywych. Nie pali się zniczy. Na cmentarzu nie wolno spożywać jedzenia, pić, wnosić Tory, a więc wykonywać czynności niedostępnych dla nieboszczyka. Nie wolno wypasać zwierząt czy zbierać siana. Nie można też traktować cmentarza jako skrótu drogi. Mężczyźni na terenie cmentarza żydowskiego powinni nosić nakrycie głowy.
Ekshumacja jest dopuszczona jedynie w przypadku przeniesienia ciała do Ziemi Świętej lub zagrożeniem powodzi. W Polsce udaje się jeszcze czasami uzyskać zgodę od Gminy Żydowskiej na odkrycie masowych mogił z okresu wojny, gdzie Żydzi byli chowani we wspólnych mogiłach – dołach wykopanych w miejscach zbrodni. Czasami zgoda dotyczy jednej wspólnej mogiły mimo że jest ich więcej w danym miejscy. Jeszcze trudniej uzyskać zgodę na przeniesienie szczątków. Sam pogrzeb powinien odbyć się stosunkowo szybko, nawet w ciągu doby od chwili zgonu. Jest to spuścizna z czasów, gdy Żydzi żyli na pustyni - w gorącym klimacie przetrzymywanie zwłok z oczywistych względów nie mogło trwać długo. Zwłoki muszą mieć styczność z ziemią, stąd Żydzi przez setki lat chowani byli bez trumien. Dopiero względy sanitarne, przepisy wymusiły stosowanie trumien. Żydowska trumna powinna być wykonana w całości z miękkiego drewna, bez użycia gwoździ, często wycina się w niej otwór, mający zapewnić nieboszczykowi kontakt z ziemią. Do trumny wkłada się woreczek z garścią ziemi z Izraela. Osoby uczestniczące w pogrzebie nie wracają tą samą drogą, którą przyszły na cmentarz.
Na cmentarzach zdarzały się też śluby, były to jednak sytuacje wyjątkowe związane ze starym żydowskim przesądem, śluby na cmentarzach aranżowano w celu zażegnania zarazy.
Z uwagi na to, że cmentarze są miejscem nieczystym w zwyczaju Żydów nie ma odwiedzania zmarłych, dbania o grób.

Grób
Żydowski grób nie może być ponownie wykorzystany, jest nienaruszalny, nie wolno go przenosić, likwidować. Nie ma tu ani pochówków wtórnych, ani grobów piętrowych. Nic nie może naruszać spokoju zmarłego. Z tego też względu nie wolno usuwać drzew, nawet jeśli ich korzenie mogą uszkodzić nagrobek. Miejsce raz wykupione jest po wieki. Żaden administrator cmentarza w sutannie czy bez nie przyjdzie po ponowną opłatę. Nie zlikwiduje grobu przy braku takowej. Szczątki ludzkie mają bowiem oczekiwać na nadejście Mesjasza. Zwłoki układa się rzędami, natomiast kierunki są już rożne w zależności od czasu i miejsca pochówku, niektórzy kładli ciało głową na zachód a nogami na wschód - w kierunku Jerozolimy, inni zaś z południa na północ. Istnieje również praktyka składania ciał przodem do bramy wyjściowej cmentarza.
Groby przybierały w różnych okresach inne formy, które ewoluowały pod wpływem kultury, z którą dana społeczność miała kontakt. Od stosu kamieni, grobów jaskiniowych, wielkich grobowców kutych w skałach, nekropoli katakumbowych po pojedynczy bielony kamień. Później wykształciła się forma macewy.

Macewa
Akt postawienia macewy uważano za moment uroczysty i radosny dla zmarłego, dlatego też w tym czasie wykrzykiwano: maztow, czyli na szczęście.
Macewy wykonywano z różnych materiałów - z granitu, piaskowca, marmuru, żeliwa lub drewna. Niestety te ostatnie można jedynie znaleźć w muzeach w Mińsku i Pradze Prawdopodobnie też w Bukareszcie i Helsinkach. Każda macewa musiała swą formą przypominać bramę. Skromny nagrobek stawał się w ten sposób ważnym symbolem i znakiem przejścia z życia ziemskiego do życia wiecznego. Znając znaczenie symboli umieszczonych na macewach możemy dowiedzieć się kim był zmarły, o jego zasługach, jak zmarł. Czasami nagrobki były malowane, przeważały barwy złote, czarne, niebieskie i czerwone. Pojawiły się napisy, symbole czysto żydowskie ale też używane w świecie starożytnym. W XVI wieku następuje rozkwit zdobienia macew. Motywy plastyczne stają się tak samo ważne jak tekst. Obok tekstu hebrajskiego pojawiły się epitafia w językach używanych w danym kraju.

kedil

kedil 2016-05-05

Kompendium wiedzy ; dzięki

gosha47

gosha47 2016-05-05

Interesujące. Bardzo...
jak zwykle u Ciebie Czarodzieju...
dziękuję i pozdrawiam :)

paniusi

paniusi 2016-05-05

Przeczytałam jednym tchem. U Ciebie zawsze jest wyjątkowo .

henry

henry 2016-05-05

niezwykle ciekawe rzeczy piszesz........ a ja mam ciągoty do cmentarzy.. Klimat jaki tam panuje jest niepowtarzalny....... jakbys szedł na spotkanie z tymi, ktorych tam pochowano.......

majaki

majaki 2016-05-06

widziałam drewnianą macewę w Polsce ... nie w muzeum ...

razdwa3

razdwa3 2016-05-06

Bardzo ciekawe, świetnie napisane. Dowiedziałam się wielu nowych rzeczy. Dziękuję i pozdrawiam.

isia222

isia222 2016-05-10

niewzwykłe zdjęcie, bardzo ciekawy opis

siestala

siestala 2016-05-10

przeczytałam z prawdziwym zainteresowaniem. dzieki za przybliżenie nieznanych mi wcale faktów.

majaki

majaki 2016-05-13

na cmentarzu wojskowym nr 60 - Magura Małastowska
jak nie zapomnę to wstawię zdjęcie u siebie

halb09

halb09 2016-05-13

Bardzo interesujące informacje w opisie. O wielu faktach nie wiedziałam.

majaki

majaki 2016-05-14

wstawiłam zdjęcie

jairena

jairena 2016-05-16

- cmentarz- jeden pień różnych religii i kultur - chwała Ci Trollu i sława za to.
Wielki pokłon.

massi

massi 2016-05-20

Informacje u Ciebie jak zawsze interesujące dla mnie :)))) Jestem pod wrażeniem Wrocławskiego cmentarza (niemal w centrum), z którego zamieściłem kilka zdjęć u siebie. To wręcz domy nie nagrobki :) ale jak napisałeś przerośnięte drzewami ... w centrum miasta a czułem się jak w nierealnym miejscu...

dodaj komentarz

kolejne >