Ząbkowice Śląskie-Kwiecień 2014-Ratusz

Ząbkowice Śląskie (niem. Frankenstein, dial. Franksteen, cz. Frankenštejn – miasto w woj. dolnośląskim, siedziba powiatu ząbkowickiego i gminy miejsko-wiejskiej Ząbkowice Śląskie. Nie znamy dokładnej daty powstania Ząbkowic Śląskich, jednak z przekazów pośrednich wynika, że stało się to ok. 1280 r. Najstarszy dokument, w którym wymienia się \"civitas Frankenstein\" nosi datę 10 stycznia 1287 r.
Pierwszy ratusz w Ząbkowicach Śląskich powstał przed 1345 r. Był to obiekt drewniany, wzniesiony wkrótce po założeniu miasta. Kolejną budowlę wzniesiono w latach 1533–1534; istniała ona do pożaru miasta roku 1858, potem rozebrano go z wyjątkiem wieży. W jego miejscu, w latach 1862-1864 wybudowano obecny ratusz, według projektu Alexisa Langera z Wrocławia, przy czym zaadaptowano wieżę ocalałą po pożarze poprzedniego obiektu. Budowla była remontowana w latach 1975-1976 i 1992-1996.
Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 5 maja 1981 roku ratusz został wpisany do rejestru zabytków.
Ratusz jest budowlą wzniesioną na planie kwadratu, czterotraktową i z obszerną sienią od zachodu. Bryła ma trzy kondygnacje, wnosi się nad nią 72 metrowa wieża z tarczami zegarowymi, zwieńczona szpiczastym, ażurowym hełmem. Nad głównym wejściem do obiektu widnieje stary herb miejski, niżej po prawej i lewej herby: Podiebradów i Auerspergów – dwóch rodów znacząco zasłużonych dla miasta. Ratusz posiada wysokiej wartości architektonicznej neogotyckie detale kamieniarskie takie jak: wieżyczki kwiatony, maswerki, wimpergi, maszkarony i rzygacze. Pomieszczenia są bogato zdobione detalami architektonicznymi, portalami, boazeriami i malarstwem ściennym.
Obecnie ratusz jest siedzibą kilku instytucji, m.in mieści się tam Urząd Stanu Cywilnego i Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy im. Księgi Henrykowskiej.

Miasto powstało dokładnie w miejscu gdzie krzyżowały się ważne drogi handlowe: trakt z Wrocławia do Pragi z drogą biegnącą z biskupiej Nysy do Świdnicy. Ząbkowice ulokowano dokładnie w połowie drogi pomiędzy dwiema nieudanymi próbami wcześniejszych lokacji miejskich – Przyłękiem (Frankenberg) i Kozieńcem (Löwenstein). Nowo powstałe miasto, które z założenia miało przejąć po obu tych miastach funkcję bardziej znaczącego ośrodka miejskiego, przejęło również części ich nazw – od Przyłęku Frankenberga od Kozieńca Löwenstein, tworząc miasto o nazwie Frankenstein. W latach 1454-1569 Ząbkowice były własnością czeskiego rodu Podiebradów. Karol I z Podiebradów, najpotężniejszy wówczas książę Śląska, w 1524 r. wybrał jako stolicę księstwa Ząbkowice[potrzebne źródło], budując w nich swoją rezydencję – pierwszy renesansowy zamek na Śląsku[potrzebne źródło]. Od 1569 r., kiedy zakończyło się panowanie rodu Podiebradów, w imieniu cesarza Ząbkowicami administrował starosta. Wiek XVII nie był przyjazny w skutkach zarówno dla ząbkowickich mieszczan jak też dla miejskiej architektury, a wszystkiemu była winna wojna trzydziestoletnia, która w 1632 r. zawitała do bram Ząbkowic. W okresie do 1648 r. miasto było wielokrotnie szturmowane, plądrowane i podpalane. Wiek XVIII i XIX były okresem dynamicznego rozwoju miasta. Powstało wiele nowych kamienic i budowli, również o charakterze wojskowym, m.in. ok. 1763 r. powstał budynek komendantury wojskowej, w którym w 1778 r. posiadał przez kilka dni swoją kwaterę Fryderyk II Wielki, król pruski. Miasto liczyło wówczas ponad 4 tysiące mieszkańców i posiadało 444 domostwa plus 8 w wieżach. Również w 1778 r. wprowadzono numerację domostw położonych na terenie całego miasta. Pierwsze lampy naftowe w mieście zapłonęły już w 1815 r., ale problem oświetlenia nocnego rozwiązano generalnie dopiero po budowie gazowni miejskiej, co miało miejsce w 1863 r.
Wikipedia, wolna encyklopedia

dodane na fotoforum: